Ik zie via één van de blogs van "filosofie.be" dat er, weer eens, een stuk creationistische propaganda in omloop is, en dat daar, weer eens, instaat dat Darwinisme uiteindelijk uitmondt in Hitler:
http://fantastisch.filosofie.be/index.php?/archives/218-Expelled.html
Dat is één van die propagandastoten die we op zodanige schaal niet over ons moeten laten gaan, dat ik er eens één en ander over heb opgezocht, en al snel een leuk verzamelingetje citaten van Hitler zelf bijeen had. Die heb ik links en rechts al eens op het internet gezet, en het lijkt me nuttig om dat hier ook nog eens te doen.
QUOTE
"Dus Hitler is één van de miskleunen van de evolutietheorie? Uitstekend, dan gaan we nu even bladeren in Mein Kampf
(Alle quotes uit de site van talkorigins.org)
"What we must fight for is to safeguard the existence and reproduction of our race and our people, . . . so that our people may mature for the fulfillment of the mission allotted it by the creator of the universe. [Hitler 1927, 214]"
Ha, vechten voor het uitverkoren volk van de creator van het universum. Maar we gaan verder.
"Hence today I believe that I am acting in accordance with the will of the Almighty Creator: by defending myself against the Jew, I am fighting for the work of the Lord. [Hitler 1927, 65]"
Oh, dus vechten voor God is vechten tegen de joden. Zei iemand iets over de zes miljoen doden? Maar we gaan verder.
"[T]he task of preserving and advancing the highest humanity, given to this earth by the benevolence of the Almighty, seems a truly high mission. [Hitler 1927, 398]"
Hmmmmm, hoe hard ik ook probeer, dat gelijkt helemààl niet op de formulering van de evolutietheorie van Darwin, zoals ik ze hier zelf heb naverteld.
Zou het kunnen dat er iets is foutgegaan in de manier waarop het verhaal van "Hitler als gevolg van de evolutietheorie" wordt naverteld?
En zou het kunnen dat, als Hitler een quasi-weerlegging had moeten zijn van de evolutietheorie , gezien de ethische consequenties ervan, en in werkelijkheid blijkt dat hij een gevolg is van een geloof in de "creator"...
Waarom, oh waarom, zegt iets me dat de redenering die nog maar pas zo parmantig werd neergezet, in één toverklap niet meer geldig zal blijken te zijn?
Wedden?"
UNQUOTE
En weet je wat er toen gebeurde? Ik won glansrijk mijn weddenschap! Bij verschillende gelegenheden heb ik het zien gebeuren: de mensen die zo parmantig Darwin kwamen "weerleggen" met Hitler, vonden het ineens allemaal niet meer zo belangrijk, toen ze de bovenstaande stukjes hadden gezien. Want zeg nu zelf, het lijkt er hierboven toch sterk op dat Hitler veel méér is voortgevloeid uit de ideeën van "Intelligent Design", dan uit die van Darwin, nietwaar?
Let wel, we moeten er niet aan twijfelen dat de nazi's dapper gebruik maakten van "ideeën" als "ras" en "raszuiverheid" en "overleving van de sterkste" en nog veel meer dingen die je kan voorstellen als "Darwinisme" - in het bijzonder als de toestand zoals beschreven in voetnoot (1) van toepassing is. Alleen, het volstaat een beetje - een héél klein beetje zou volstaan - op de hoogte te zijn van evolutietheorie, en je zou weten dat je daarmee op ongeveer de laatste plaats zit om voor die ideeën steun te vinden. Wat denk je, bijvoorbeeld, dat het verband zou kunnen zijn tussen "raszuiverheid" en "inteelt"?
Maar dat soort vaag geklets met dure woorden, zonder veel inzicht of begrip: dat was goed genoeg voor de nazi's. Kennen we eigenlijk nog méér mensen voor wie (a) veel gepraat over "de schepper" en (b) veel vaag geklets met dure woorden die verwijzen naar de evolutietheorie, zonder er ooit iets van te begrijpen, volstaan om er uitgebreide conclusies uit te trekken?
Hmmmmmm?
-----------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/06/de-weigering-te-weten.html
dinsdag 29 april 2008
maandag 28 april 2008
Waarom zijn sterren rond?
Laatst hoor ik een collega aan de telefoon opmerken dat de wisselmarkten fundamenteel onvoorspelbaar zijn (1). Omdat het een collega met een groter sociaal gewicht dan gammamannetjes als ikzelf betreft kon ik niet nalaten te mompelen: "dat loop ik nu al jàààren van de daken te schreeuwen, maar als ik dat zeg houd ik daar de naam van 'ne rare' aan over".
Natuurlijk was dat te luid gemompeld en natuurlijk was er onmiddellijk een andere collega die opmerkte dat ik die reputatie niet dààraan had overgehouden.
Als ik er nog bijzeg dat dat niet dezelfde collega was als die uit "Een uiterst gemene streek" (2), dan voelt de meelevende lezer wel zo'n beetje in wat voor atmosfeer ik moet werken...
Kom, 't is al goed. Het is natuurlijk mogelijk dat de oorzaak van die reputatie ook een heel klein beetje ligt aan het feit dat ik op een dag een hele serie collega's ondervroeg: waarom zijn alle sterren en planeten rond? Allemaal prachtig ronde vormen - de Aarde is verhoudingsgewijs gladder dan een biljartbal! Daar moet toch een reden voor zijn?
Maar mensen die in de financiële markten werken zijn, op een enkele uitzondering ("diene rare", dus) na allemaal normale, fatsoenlijke mensen. Dus keken ze me aan met een blik van "wat komt er nu weer van tussen de stenen gekropen?" en in combinatie met die bewering dat de wisselmarkten onvoorspelbaar zijn...
Maar waarom zijn al die stomme sterren nu rond? En by the way, herinner je mijn interesse voor de (zeer) filosofische vraag van de (zeer) Filosofische Ingenieur:
http://koan.filosofie.be/index.php?/archives/1051-Wiskundige-verklaringen.html
Volgens mij komt het antwoord op de vraag waarom sterren rond zijn in aanmerking voor een voorbeeld van een "mathematische verklaring van een fysische realiteit". Immers, de wiskunde vertelt ons dat de bol de vorm is waarmee je een maximale hoeveelheid massa samengepakt krijgt op de kleinst mogelijke oppervlakte (3): een "mathematische realiteit". Dus beeld je nu een serie klonten materie in, elke klont een stuk groter/zwaarder/massaler (3) dan de vorige.
Dan komt er een punt waarop de klont zo groot is dat de zwaartekracht een aanzienlijke invloed krijgt. Die zwaartekracht trekt alle atomen van de klont richting centrum. Als de kracht groot genoeg is trekt die alle atomen zo hard naar dat centrum dat ze allemaal op een zo klein mogelijke afstand van dat centrum eindigen. Zolang de bol niet heel mooi glad is zijn er nog uitstulpingen, en dus is er materie die nog dichter naar het centrum getrokken kan worden. Aangezien we per hypothese naar bollen zitten te kijken waar de zwaartekracht groot genoeg is om dat ook te doen worden die uitstulpingen ook werkelijk naar het centrum getrokken. En het punt waar er niets meer te trekken valt is een bolvorm.
Ergo, alle sterren (die immers bestaan uit zeer massale klonten materie) zijn rond.
Is dat nu geen mooie "mathematische verklaring van een fysische realiteit"? De reden waarom dat zo interessant is dat er ook nog steeds een fysisch mechanisme is. Dat was ook zo wanneer het ging om biologische verschijnselen die je naar mathematische realiteiten kan terugvoeren: je moet ze via het mechanisme van "natuurlijke selectie" (4) laten passeren. Er moet dus wel zoiets als zwaartekracht zijn, en die zwaartekracht moet groot genoeg zijn om de mathematische realiteit in fysica om te zetten, maar toch... In mijn ogen lijkt het een mooie!
-------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/11/financile-voorspellingen.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/10/een-uiterst-gemene-streek.html
(3) In het volle besef dat ik me aan de rand van de "ongecijferdheid" beweeg, dus als iemand dit beter wil en kan formuleren: hou je niet in.
(4) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/05/nogmaals-natuurlijke-selectie.html
Natuurlijk was dat te luid gemompeld en natuurlijk was er onmiddellijk een andere collega die opmerkte dat ik die reputatie niet dààraan had overgehouden.
Als ik er nog bijzeg dat dat niet dezelfde collega was als die uit "Een uiterst gemene streek" (2), dan voelt de meelevende lezer wel zo'n beetje in wat voor atmosfeer ik moet werken...
Kom, 't is al goed. Het is natuurlijk mogelijk dat de oorzaak van die reputatie ook een heel klein beetje ligt aan het feit dat ik op een dag een hele serie collega's ondervroeg: waarom zijn alle sterren en planeten rond? Allemaal prachtig ronde vormen - de Aarde is verhoudingsgewijs gladder dan een biljartbal! Daar moet toch een reden voor zijn?
Maar mensen die in de financiële markten werken zijn, op een enkele uitzondering ("diene rare", dus) na allemaal normale, fatsoenlijke mensen. Dus keken ze me aan met een blik van "wat komt er nu weer van tussen de stenen gekropen?" en in combinatie met die bewering dat de wisselmarkten onvoorspelbaar zijn...
Maar waarom zijn al die stomme sterren nu rond? En by the way, herinner je mijn interesse voor de (zeer) filosofische vraag van de (zeer) Filosofische Ingenieur:
http://koan.filosofie.be/index.php?/archives/1051-Wiskundige-verklaringen.html
Volgens mij komt het antwoord op de vraag waarom sterren rond zijn in aanmerking voor een voorbeeld van een "mathematische verklaring van een fysische realiteit". Immers, de wiskunde vertelt ons dat de bol de vorm is waarmee je een maximale hoeveelheid massa samengepakt krijgt op de kleinst mogelijke oppervlakte (3): een "mathematische realiteit". Dus beeld je nu een serie klonten materie in, elke klont een stuk groter/zwaarder/massaler (3) dan de vorige.
Dan komt er een punt waarop de klont zo groot is dat de zwaartekracht een aanzienlijke invloed krijgt. Die zwaartekracht trekt alle atomen van de klont richting centrum. Als de kracht groot genoeg is trekt die alle atomen zo hard naar dat centrum dat ze allemaal op een zo klein mogelijke afstand van dat centrum eindigen. Zolang de bol niet heel mooi glad is zijn er nog uitstulpingen, en dus is er materie die nog dichter naar het centrum getrokken kan worden. Aangezien we per hypothese naar bollen zitten te kijken waar de zwaartekracht groot genoeg is om dat ook te doen worden die uitstulpingen ook werkelijk naar het centrum getrokken. En het punt waar er niets meer te trekken valt is een bolvorm.
Ergo, alle sterren (die immers bestaan uit zeer massale klonten materie) zijn rond.
Is dat nu geen mooie "mathematische verklaring van een fysische realiteit"? De reden waarom dat zo interessant is dat er ook nog steeds een fysisch mechanisme is. Dat was ook zo wanneer het ging om biologische verschijnselen die je naar mathematische realiteiten kan terugvoeren: je moet ze via het mechanisme van "natuurlijke selectie" (4) laten passeren. Er moet dus wel zoiets als zwaartekracht zijn, en die zwaartekracht moet groot genoeg zijn om de mathematische realiteit in fysica om te zetten, maar toch... In mijn ogen lijkt het een mooie!
-------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/11/financile-voorspellingen.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/10/een-uiterst-gemene-streek.html
(3) In het volle besef dat ik me aan de rand van de "ongecijferdheid" beweeg, dus als iemand dit beter wil en kan formuleren: hou je niet in.
(4) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/05/nogmaals-natuurlijke-selectie.html
zondag 27 april 2008
Een interessant soort "stokje"
De Gentse Zwijger (1) stuurde me een "stokje", dat wil zeggen, een verzoek van een blogger aan een andere blogger, die vervolgens dat verzoek uitvoert en zelf ook weer doorgeeft - en dat helpt minstens mee aan het leggen van bruggen tussen al die mensen die als blogger of commentator bezig zijn.
Het verzoek was in dit geval een gastbijdrage te schrijven dat zal verschijnen op het uitnodigende blog, en vervolgens zelf drie bloggers uit te nodigen die dan iets op Speels maar Serieus mogen zetten. Hier komt het origineel vandaan, met (voor de aangesprokenen) nog enkele verduidelijkingen:
http://blog.m443.com/2008/04/22/gastbloggen-stokje/
Interessant, allemaal! Wie zijn de bloggers waarvan je wel eens iets bij jezelf zou willen zien staan? Of wie zijn de bloggers die je een beetje in de verf wil zetten? En waarom heeft De Gentse Zwijger dat aan mij gevraagd - wat hoopte hij van mij binnen te krijgen?
Mijn tekstje is intussen verstuurd: het gaat nogal sterk over de oude droom van een cerebraal type als ik, dat het internet kan helpen om ideeën uit te wisselen (een beetje zoals de boekdrukkunst dat 500 jaar geleden heeft gedaan, destijds met enorme gevolgen: maar ik besef dat ik hier wat aan het dramatizeren zal zijn). En ook lijkt het er op dat ik met eerder de linkerzijde van het politieke spectrum in contact gekomen ben. Er staat dan ook meer dan een hint op om aan beide kanten afstand te nemen van het "dom" deel van ons stuk spectrum (2), en te proberen tot volwassen conversaties te komen.
Daarmee, met bedenkingen die me werkelijk belangrijk lijken, en dus werkelijk "van mezelf" komen, hoop ik de verwachtingen van De Gentse Zwijger niet te hebben teleurgesteld - en anders, wel, sorry, ik kan niet meer geven dan ik heb.
Maar hoe geef ik nu het stokje verder?
Er zijn zeker meer dan drie bloggers van wie ik wel eens een stukje hier geplaatst zou willen zien. Iedereen die ik nog vermeld mag van mij gerust een stukje insturen dat ik zal opnemen - maar ik "durf" het niet echt aan allemaal vragen. Neem nu Luc Van Braekel. Ik geloof niet, zo op 't eerste zicht, dat die nog een forum nodig heeft om zijn ideeën neer te zetten! Iets zegt me dat een LVB die een inhoudelijk doordacht stukje schrijft een betere plaats kent waar hij dat stukje onder de aandacht kan brengen. Dus, Luc, als je dit leest, je bent heel erg welkom, maar ik denk dat ik ergens "misplaatst" (ik kan het maar heel moeilijk onder woorden brengen, eigenlijk: "naast het doel schieten"? "missing the point"?) zou zijn om jou aan te wijzen.
Kom, laat ik ineens doorstoten naar mijn drie uitverkorenen.
Zoals ik nog maar net schreef, iemand die volgens mij nog heel veel te vertellen heeft, nog veel meer dingen die van hemzelf komen, en niet alleen dingen die hij citeert (hoe interessant die ook zijn), is Ivan Janssens (3). Dus, Ivan, ik hoop er een beetje op dat hier binnenkort iets dergelijks van jou verschijnt.
Nogal analoog, minder politiek en economisch, en meer filosofisch, is Koen Vervloesem (4), iemand van wie ik nog veel posts hoop te lezen. Koen, een groot deel van de nadenkende wereld heeft het probleem (en op het gevaar mezelf hooghartig bij dat "nadenkend" te scharen, ik denk dat ik kan weten wat ik nu zeg) dat we "ongecijferd" zijn. Je weet wat ik bedoel. Het is mijn doordachte opinie dat jij in een positie bent om daar iets aan te doen. Ik zou het een eer vinden als je dat voor één keer hier deed.
En tenslotte is er Smetty (5). Die heeft gewoon een blog waar ik erg vaak naar ga kijken: en ik kan niet goed onder woorden brengen hoe ze dat doet. Wat is de "secret of her succes"? Niet dat ik hoop dat ze dat gaat vertellen (ik vermoed dat Smetty dat zelf ook niet weet), maar gewoon. Ik zou wel eens willen weten wat voor tekst we zouden krijgen indien een Smetty een stukje maakt waarvan ze zelf denkt dat het niet zou misstaan op Speels maar Serieus. En dus... ziedaar.
En zo heb ik onrecht aangedaan aan een paar blogs die ik, een beetje gegeven de regels, niet zal betrekken in het "stokje": mijn drie toegelaten bloggers zijn op. Maar hier zijn nog een paar url's:
http://yvesjoris.punt.nl/
http://gdb.skynetblogs.be/
Mochten de heren de inspiratie voelen voor een stukje dat ze om god weet welke reden eerder hier zouden zetten dan bij henzelf: jullie zijn welkom.
------------------------------------
(1) http://degentsezwijger.blogspot.com/
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/09/de-opvallende-parallel-tussen-dom_26.html
OF http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/08/woorden-schieten-te-kort-nuke-mecca.html
OF http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/03/dom-rechts-islam-en-beschaving.html (hier moet je vooral ook de commentaren bekijken)
(3) http://www.ivanjanssens.be/dutch/weblog.asp
(4) http://koan.filosofie.be/
(5) http://www.smetty.be/
Het verzoek was in dit geval een gastbijdrage te schrijven dat zal verschijnen op het uitnodigende blog, en vervolgens zelf drie bloggers uit te nodigen die dan iets op Speels maar Serieus mogen zetten. Hier komt het origineel vandaan, met (voor de aangesprokenen) nog enkele verduidelijkingen:
http://blog.m443.com/2008/04/22/gastbloggen-stokje/
Interessant, allemaal! Wie zijn de bloggers waarvan je wel eens iets bij jezelf zou willen zien staan? Of wie zijn de bloggers die je een beetje in de verf wil zetten? En waarom heeft De Gentse Zwijger dat aan mij gevraagd - wat hoopte hij van mij binnen te krijgen?
Mijn tekstje is intussen verstuurd: het gaat nogal sterk over de oude droom van een cerebraal type als ik, dat het internet kan helpen om ideeën uit te wisselen (een beetje zoals de boekdrukkunst dat 500 jaar geleden heeft gedaan, destijds met enorme gevolgen: maar ik besef dat ik hier wat aan het dramatizeren zal zijn). En ook lijkt het er op dat ik met eerder de linkerzijde van het politieke spectrum in contact gekomen ben. Er staat dan ook meer dan een hint op om aan beide kanten afstand te nemen van het "dom" deel van ons stuk spectrum (2), en te proberen tot volwassen conversaties te komen.
Daarmee, met bedenkingen die me werkelijk belangrijk lijken, en dus werkelijk "van mezelf" komen, hoop ik de verwachtingen van De Gentse Zwijger niet te hebben teleurgesteld - en anders, wel, sorry, ik kan niet meer geven dan ik heb.
Maar hoe geef ik nu het stokje verder?
Er zijn zeker meer dan drie bloggers van wie ik wel eens een stukje hier geplaatst zou willen zien. Iedereen die ik nog vermeld mag van mij gerust een stukje insturen dat ik zal opnemen - maar ik "durf" het niet echt aan allemaal vragen. Neem nu Luc Van Braekel. Ik geloof niet, zo op 't eerste zicht, dat die nog een forum nodig heeft om zijn ideeën neer te zetten! Iets zegt me dat een LVB die een inhoudelijk doordacht stukje schrijft een betere plaats kent waar hij dat stukje onder de aandacht kan brengen. Dus, Luc, als je dit leest, je bent heel erg welkom, maar ik denk dat ik ergens "misplaatst" (ik kan het maar heel moeilijk onder woorden brengen, eigenlijk: "naast het doel schieten"? "missing the point"?) zou zijn om jou aan te wijzen.
Kom, laat ik ineens doorstoten naar mijn drie uitverkorenen.
Zoals ik nog maar net schreef, iemand die volgens mij nog heel veel te vertellen heeft, nog veel meer dingen die van hemzelf komen, en niet alleen dingen die hij citeert (hoe interessant die ook zijn), is Ivan Janssens (3). Dus, Ivan, ik hoop er een beetje op dat hier binnenkort iets dergelijks van jou verschijnt.
Nogal analoog, minder politiek en economisch, en meer filosofisch, is Koen Vervloesem (4), iemand van wie ik nog veel posts hoop te lezen. Koen, een groot deel van de nadenkende wereld heeft het probleem (en op het gevaar mezelf hooghartig bij dat "nadenkend" te scharen, ik denk dat ik kan weten wat ik nu zeg) dat we "ongecijferd" zijn. Je weet wat ik bedoel. Het is mijn doordachte opinie dat jij in een positie bent om daar iets aan te doen. Ik zou het een eer vinden als je dat voor één keer hier deed.
En tenslotte is er Smetty (5). Die heeft gewoon een blog waar ik erg vaak naar ga kijken: en ik kan niet goed onder woorden brengen hoe ze dat doet. Wat is de "secret of her succes"? Niet dat ik hoop dat ze dat gaat vertellen (ik vermoed dat Smetty dat zelf ook niet weet), maar gewoon. Ik zou wel eens willen weten wat voor tekst we zouden krijgen indien een Smetty een stukje maakt waarvan ze zelf denkt dat het niet zou misstaan op Speels maar Serieus. En dus... ziedaar.
En zo heb ik onrecht aangedaan aan een paar blogs die ik, een beetje gegeven de regels, niet zal betrekken in het "stokje": mijn drie toegelaten bloggers zijn op. Maar hier zijn nog een paar url's:
http://yvesjoris.punt.nl/
http://gdb.skynetblogs.be/
Mochten de heren de inspiratie voelen voor een stukje dat ze om god weet welke reden eerder hier zouden zetten dan bij henzelf: jullie zijn welkom.
------------------------------------
(1) http://degentsezwijger.blogspot.com/
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/09/de-opvallende-parallel-tussen-dom_26.html
OF http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/08/woorden-schieten-te-kort-nuke-mecca.html
OF http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/03/dom-rechts-islam-en-beschaving.html (hier moet je vooral ook de commentaren bekijken)
(3) http://www.ivanjanssens.be/dutch/weblog.asp
(4) http://koan.filosofie.be/
(5) http://www.smetty.be/
vrijdag 25 april 2008
Precies!
Wat zou een mens als ik dààr nog aan toe te voegen hebben?
http://www.elsvaneeckhaut.be/?p=1508
Ten eerste, ik ben zelf iemand die daar grote behoefte aan heeft.
Ten tweede, ik ben zelf iemand die daar voor zijn eigen onderwerpen wel eens een poging toe doet.
Ten derde, ik begrijp dat "ten tweede" met zeer wisselend succes gebeurt, maar dat illustreert precies de uitdaging!
Want dat ik er vaak genoeg zelf om gezucht en gezaagd heb...
http://www.elsvaneeckhaut.be/?p=1508
Ten eerste, ik ben zelf iemand die daar grote behoefte aan heeft.
Ten tweede, ik ben zelf iemand die daar voor zijn eigen onderwerpen wel eens een poging toe doet.
Ten derde, ik begrijp dat "ten tweede" met zeer wisselend succes gebeurt, maar dat illustreert precies de uitdaging!
Want dat ik er vaak genoeg zelf om gezucht en gezaagd heb...
donderdag 24 april 2008
Evolutie, filosofie en wiskunde
Een tijdje geleden vroeg "de filosofische ingenieur" zich af of, en hoe, mathematische realiteiten een rol konden spelen als verklaring van fysische realiteiten:
http://koan.filosofie.be/index.php?/archives/1051-Wiskundige-verklaringen.html
Dat is een vraag die ik al vaak in me heb voelen opkomen, zij het altijd ingekleed in een meer concrete kwestie. Hier is een voorbeeld. Beeld je in dat we leefden in een wereld waarin noch Darwin, noch Wallace, noch iemand anders ooit het concept "natuurlijke selectie" (1) had bedacht. Voor de rest blijft alles zoveel mogelijk tot in het detail hetzelfde. Bijvoorbeeld zie ik niet zo direct een reden waarom onze biochemie niet het DNA had ontdekt. Alleen dat fysisch mechanisme waarmee het ontstaan ("origin") uit simpel leven van complex leven ("species") kon gebeuren - dat is de mensheid altijd ontsnapt. Beeld je dat even in.
Ruwweg ziet de geschiedenis er dan als volgt uit. Al in de achttiende eeuw (en The Origin of Species dateert uit 1,859, dus dat blijft gewoon zo) wisten "naturalisten" uit fossielen dat de levensvormen van vandaag er vaak heel anders uitzagen dan de levensvormen uit het verleden. Er had dus één of andere vorm van verandering plaatsgevonden. Bovendien was hen van sommige verzamelingen fossielen opgevallen dat indien je ze in een bepaalde volgorde legde, ze er dan uitzagen alsof de ene een voorloper was van de andere.
Dat lijkt nu vanzelfsprekend, maar dat werd in die tijd beschouwd als een zeer woest, zeer bizar idee. En terecht! Om te beginnen moest je al heel selectief te werk gaan, en je fossielen in precies dat rijtje leggen dat jou goed uitkwam - maar enige reden, verklaring, theorie waarom dat ook de juiste volgorde zou zijn ontbrak. Erger was dat er geen enkele manier was om de chronologie van de fossielen na te gaan en zo je verhaal te checken. En nog erger was dat elke verklaring ontbrak over hoe dat geleidelijk overgaan van de ene in de andere ("evolutie") zich dan wel kon afspelen. Kortom, het was science fiction, van dezelfde orde van grootte als wanneer ik graag verhalen met "sneller dan licht" reizen lees.
Uitstekend, er gaat een dikke eeuw voorbij en Darwin of Wallace vinden niet het concept van "natuurlijke selectie" uit, en ook niemand anders. Maar onze verzameling fossielen bleef natuurlijk maar uitbreiden en ja, laat me postuleren dat Leakey en Johnson nog steeds precies dezelfde resultaten hadden... En dus hadden we na een tijd een reeks aapachtigen, waarvan je de schedels netjes in een zodanige rij kon leggen dat het leek dat de ene had geleefd na de andere, en dat ze met de tijd verder waren ontwikkeld - bijvoorbeeld: tot mensen. En er waren soortgelijke reeksen met paarden, en walvissen, en al die andere voorbeelden waarvan de creationisten, met de tegenvoorbeelden recht onder hun ogen, tot vandaag volhouden dat ze niet bestaan.
Bovendien was er sinds de vroege twintigste eeuw ook de kennis en de techniek om na te gaan hoe oud al die fossielen nu precies waren: Rutherford! Radioactief verval! En lo and behold: het klopt! De volgorde waarin je je fossielen moet leggen om te doen uitschijnen dat de ene uit de andere voortkwam drukt ook werkelijk de chronologische volgorde uit waarin ze hebben geleefd! Uitroepteken!
We zouden, met andere woorden, (steeds in die ingebeelde wereld) wel het feit van de evolutie met onze eigen ogen kunnen zien, maar we zouden geen fatsoenlijke theorie van de evolutie gehad hebben. Dat is immers nog steeds (gebaseerd op) dat fysisch mechanisme van de "natuurlijke selectie" dat Darwin (en Wallace) ontdekte(n).
Maar zouden we in die wereld niet beweren dat we weliswaar geen fysische, maar toch een mathematische verklaring hadden? Leven, zouden we misschien zeggen, bestaat waarneembaar uit simpele chemische componenten. Het heeft een bepaald minimum waaronder het niet minder complex kan worden, maar het kan wel meer complex worden. Bovendien weten we dat complexiteit in een cijfer is uit te drukken (2). Op dat punt neemt het mathematisch concept van de "random walk" (3) over en we concluderen, moe maar tevreden, dat met het verloop van de tijd leven gemiddeld wel moet complexer worden. Wie maalt dan nog om een detail als een precies fysisch mechanisme?
Dringend tijd om op te houden met de science fiction: als dat allemaal waar was - dan zou dat toch precies het antwoord zijn op mijn vragen naar het ontstaan van het leven, zoals in de posts waarnaar ik net in voetnoot verwees? Dus... is het niet waar. We zijn heus niet van mening dat het raadsel van het ontstaan van het leven is opgelost omdat we aan de "random walk" hebben gedacht. Maar aan de andere kant is het natuurlijk ook weer wel waar. Evolutie als een random walk is precies het onderwerp waar een Stephen Gould dikke boeken heeft gewijd. Maar dat evolutie mathematisch een soort random walk is - dat kan toch niet iets zijn dat alleen maar waar is als je het concept "natuurlijke selectie" al kent; en dat anders niet waar is?
Het begint allemaal bijzonder ingewikkeld te worden. Zijn er filosofen in de zaal?
-----------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/05/nogmaals-natuurlijke-selectie.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/02/een-maat-voor-complexiteit-het-ontstaan.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/02/kom-ik-vraag-het-nog-eens-het-ontstaan.html
http://koan.filosofie.be/index.php?/archives/1051-Wiskundige-verklaringen.html
Dat is een vraag die ik al vaak in me heb voelen opkomen, zij het altijd ingekleed in een meer concrete kwestie. Hier is een voorbeeld. Beeld je in dat we leefden in een wereld waarin noch Darwin, noch Wallace, noch iemand anders ooit het concept "natuurlijke selectie" (1) had bedacht. Voor de rest blijft alles zoveel mogelijk tot in het detail hetzelfde. Bijvoorbeeld zie ik niet zo direct een reden waarom onze biochemie niet het DNA had ontdekt. Alleen dat fysisch mechanisme waarmee het ontstaan ("origin") uit simpel leven van complex leven ("species") kon gebeuren - dat is de mensheid altijd ontsnapt. Beeld je dat even in.
Ruwweg ziet de geschiedenis er dan als volgt uit. Al in de achttiende eeuw (en The Origin of Species dateert uit 1,859, dus dat blijft gewoon zo) wisten "naturalisten" uit fossielen dat de levensvormen van vandaag er vaak heel anders uitzagen dan de levensvormen uit het verleden. Er had dus één of andere vorm van verandering plaatsgevonden. Bovendien was hen van sommige verzamelingen fossielen opgevallen dat indien je ze in een bepaalde volgorde legde, ze er dan uitzagen alsof de ene een voorloper was van de andere.
Dat lijkt nu vanzelfsprekend, maar dat werd in die tijd beschouwd als een zeer woest, zeer bizar idee. En terecht! Om te beginnen moest je al heel selectief te werk gaan, en je fossielen in precies dat rijtje leggen dat jou goed uitkwam - maar enige reden, verklaring, theorie waarom dat ook de juiste volgorde zou zijn ontbrak. Erger was dat er geen enkele manier was om de chronologie van de fossielen na te gaan en zo je verhaal te checken. En nog erger was dat elke verklaring ontbrak over hoe dat geleidelijk overgaan van de ene in de andere ("evolutie") zich dan wel kon afspelen. Kortom, het was science fiction, van dezelfde orde van grootte als wanneer ik graag verhalen met "sneller dan licht" reizen lees.
Uitstekend, er gaat een dikke eeuw voorbij en Darwin of Wallace vinden niet het concept van "natuurlijke selectie" uit, en ook niemand anders. Maar onze verzameling fossielen bleef natuurlijk maar uitbreiden en ja, laat me postuleren dat Leakey en Johnson nog steeds precies dezelfde resultaten hadden... En dus hadden we na een tijd een reeks aapachtigen, waarvan je de schedels netjes in een zodanige rij kon leggen dat het leek dat de ene had geleefd na de andere, en dat ze met de tijd verder waren ontwikkeld - bijvoorbeeld: tot mensen. En er waren soortgelijke reeksen met paarden, en walvissen, en al die andere voorbeelden waarvan de creationisten, met de tegenvoorbeelden recht onder hun ogen, tot vandaag volhouden dat ze niet bestaan.
Bovendien was er sinds de vroege twintigste eeuw ook de kennis en de techniek om na te gaan hoe oud al die fossielen nu precies waren: Rutherford! Radioactief verval! En lo and behold: het klopt! De volgorde waarin je je fossielen moet leggen om te doen uitschijnen dat de ene uit de andere voortkwam drukt ook werkelijk de chronologische volgorde uit waarin ze hebben geleefd! Uitroepteken!
We zouden, met andere woorden, (steeds in die ingebeelde wereld) wel het feit van de evolutie met onze eigen ogen kunnen zien, maar we zouden geen fatsoenlijke theorie van de evolutie gehad hebben. Dat is immers nog steeds (gebaseerd op) dat fysisch mechanisme van de "natuurlijke selectie" dat Darwin (en Wallace) ontdekte(n).
Maar zouden we in die wereld niet beweren dat we weliswaar geen fysische, maar toch een mathematische verklaring hadden? Leven, zouden we misschien zeggen, bestaat waarneembaar uit simpele chemische componenten. Het heeft een bepaald minimum waaronder het niet minder complex kan worden, maar het kan wel meer complex worden. Bovendien weten we dat complexiteit in een cijfer is uit te drukken (2). Op dat punt neemt het mathematisch concept van de "random walk" (3) over en we concluderen, moe maar tevreden, dat met het verloop van de tijd leven gemiddeld wel moet complexer worden. Wie maalt dan nog om een detail als een precies fysisch mechanisme?
Dringend tijd om op te houden met de science fiction: als dat allemaal waar was - dan zou dat toch precies het antwoord zijn op mijn vragen naar het ontstaan van het leven, zoals in de posts waarnaar ik net in voetnoot verwees? Dus... is het niet waar. We zijn heus niet van mening dat het raadsel van het ontstaan van het leven is opgelost omdat we aan de "random walk" hebben gedacht. Maar aan de andere kant is het natuurlijk ook weer wel waar. Evolutie als een random walk is precies het onderwerp waar een Stephen Gould dikke boeken heeft gewijd. Maar dat evolutie mathematisch een soort random walk is - dat kan toch niet iets zijn dat alleen maar waar is als je het concept "natuurlijke selectie" al kent; en dat anders niet waar is?
Het begint allemaal bijzonder ingewikkeld te worden. Zijn er filosofen in de zaal?
-----------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/05/nogmaals-natuurlijke-selectie.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/02/een-maat-voor-complexiteit-het-ontstaan.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/02/kom-ik-vraag-het-nog-eens-het-ontstaan.html
woensdag 23 april 2008
Het slechtst mogelijk resultaat?
Mensen die al een tijdje lopen te paniekeren over de strijd binnen de Democraten tussen Obama en Clinton (ikzelf, dus) kregen gisteren het slechtst mogelijk resultaat: Clinton met tien punten voorsprong: een groot verschil, in een absoluut cruciale staat, en het circus is weer vertrokken.
Toch lees ik dat vrij veel Democraten zich daar veel minder van aantrekken dan ik: misschien hebben mensen als ik dit wel mis? Misschien zijn de beschadigingen van vandaag wel weer al lang vergeten in november - dat is tenslotte nog altijd meer dan een half jaar ver. En "in de politiek is een week een eeuwigheid".
In feite kan ik me wel iets voorstellen (alleen omdat ik dat verteld krijg, dus, niet omdat ik er zelf aan gedacht heb) bij het volgende scenario: De Republiekeinen zitten in volle ineenstorting: acht jaar Bush en vijf jaar Irak. Ze zijn er, bijvoorbeeld, niet eens in geslaagd een fatsoenlijke kandidaat aan te wijzen. Niet alleen is de kandidaat en zelfverklaarde nul in economie, maar hij is zelfs nu nog een aanhanger van de oorlog in Irak. Wat is dan nog het verschil met een zelfverklaarde nul in geopolitiek?
Dus om het even welke fatsoenlijke Democraat moet in november winnen met de handen in de zakken. Eigenlijk zou de Democraat in 2,008 alle staten moeten winnen. We moeten echter niet vergeten dat er in de VS nu eenmaal religieuze fundamentalisten rondlopen die qua niveau niet voor Bin Laden moeten onderdoen. Dus moeten we realistisch zijn en erkennen dat de Republiekeinen zelfs na acht jaar Bush nog altijd wel enkele staten kunnen winnen.
Ergo, zolang er maar genoeg tijd is om de wonden te helen - vanaf de nominatie tot begin november - kan er voor de Democraten maar weinig misgaan. En hoewel ik mijn hart vasthoud beken ik dat er voor dat verhaal iets te zeggen valt. Misschien te hard gepaniekeerd. Ik denk dat ik maar overschakel op een verwachting van een Democratische "landslide" met als grootste potentiële spelbederver dat de interne strijd toch nog zo hevig en schadelijk wordt als gevreesd.
Momenteel denk ik dus dat we een president Obama zullen zien. Het blijven spectaculaire vooruitzichten. Ik had nochtans ook graag een vrouw als president van de VS gezien.
Toch lees ik dat vrij veel Democraten zich daar veel minder van aantrekken dan ik: misschien hebben mensen als ik dit wel mis? Misschien zijn de beschadigingen van vandaag wel weer al lang vergeten in november - dat is tenslotte nog altijd meer dan een half jaar ver. En "in de politiek is een week een eeuwigheid".
In feite kan ik me wel iets voorstellen (alleen omdat ik dat verteld krijg, dus, niet omdat ik er zelf aan gedacht heb) bij het volgende scenario: De Republiekeinen zitten in volle ineenstorting: acht jaar Bush en vijf jaar Irak. Ze zijn er, bijvoorbeeld, niet eens in geslaagd een fatsoenlijke kandidaat aan te wijzen. Niet alleen is de kandidaat en zelfverklaarde nul in economie, maar hij is zelfs nu nog een aanhanger van de oorlog in Irak. Wat is dan nog het verschil met een zelfverklaarde nul in geopolitiek?
Dus om het even welke fatsoenlijke Democraat moet in november winnen met de handen in de zakken. Eigenlijk zou de Democraat in 2,008 alle staten moeten winnen. We moeten echter niet vergeten dat er in de VS nu eenmaal religieuze fundamentalisten rondlopen die qua niveau niet voor Bin Laden moeten onderdoen. Dus moeten we realistisch zijn en erkennen dat de Republiekeinen zelfs na acht jaar Bush nog altijd wel enkele staten kunnen winnen.
Ergo, zolang er maar genoeg tijd is om de wonden te helen - vanaf de nominatie tot begin november - kan er voor de Democraten maar weinig misgaan. En hoewel ik mijn hart vasthoud beken ik dat er voor dat verhaal iets te zeggen valt. Misschien te hard gepaniekeerd. Ik denk dat ik maar overschakel op een verwachting van een Democratische "landslide" met als grootste potentiële spelbederver dat de interne strijd toch nog zo hevig en schadelijk wordt als gevreesd.
Momenteel denk ik dus dat we een president Obama zullen zien. Het blijven spectaculaire vooruitzichten. Ik had nochtans ook graag een vrouw als president van de VS gezien.
dinsdag 22 april 2008
Politiekers op zoek naar een rol
De Tijd van 19 april meldt dat de Vlaamse Minister President werkt aan een "bundeling van financiële middelen". Vlaamse financiers, vernemen we, "treden teveel in gespreide slagorde op". Het gevolg is dat ze "kansen laten liggen". We komen niet precies te weten welke kansen, tenzij dan dat het iets met "verankering" te maken heeft. De minister probeert - nota bene: probeert - dan ook de "captains of finance warm te maken".
En daarmee beginnen we er stilaan te komen. Waarom zou dat "warm maken" nodig zijn? Staan de financiers dan "koel" tegenover dat soort ideeën? Houden ze dan niet van het grijpen van kansen, in plaats van ze te missen? Offehhhhh...
Geloven ze er misschien niet erg in?
In dat geval stelt zich de vraag: wie weet dat het best: de minister of de "captains of finance"? Als die captains zulke slechte kapitalisten zijn dat ze voortdurend "kansen missen" - hoe komt het dan dat zij de "captains of finance" zijn, en niet, bijvoorbeeld, de minister zelf? En als de minister zulke goede ideeën heeft over financiële kansen - waarom is hij dan niet zelf een "captain of finance"?
Natuurlijk komt de aap zonder al te veel moeite snel uit de mouw. Van bij het begin van het artikel vernemen we ook nog dat het er om gaat "een rol te kunnen spelen". Dat brengt ons bij onderwerpen waarover hier eerder (naar mijn smaak) heel aardige voorbeelden zijn verschenen (1). De politieker weet niet beter dan de financiers welke kansen er zijn, en de politieker interesseert zich daar ook niet voor. De politieker wil, zoals de valsspelende kampioen en de plagiërende professor uit de posts in de voetnoot, in het centrum van de belangstelling staan. Hij wil "een rol kunnen spelen", en of dat financiëel effeciënt is of niet is het laatste van zijn zorgen. Afgaand op de terughoudende reactie van de financiers - die immers nog "warm gemaakt" moesten worden - is die efficiëntie maar een twijfelachtig geval. En dat brengt ons bij een belangrijk punt.
Wat we praktisch voor onze ogen zien gebeuren is de reden waarom wij liberalen altijd zo huiverachtig staan tegenover de staat. Geef de staat en vinger, en hij neemt een hand, een arm en een belastingtarief van boven de 50%. Dat is heus niet omdat "de staat", om één of andere metafysische, niet nader specifiëerbare reden, "inherent slecht" (of zoiets) is. Dat is gewoon omdat de staat persoonlijkheden aantrekt zoals beschreven in die posts. Persoonlijkheden die op zoek zijn naar manieren om "een rol te kunnen spelen" zijn niet de persoonlijkheden die even vaak zullen proberen de staat te ontvetten als ze zullen proberen om die staat juist belangrijker te maken. Of dacht je dat politiekers die aan de middelen van de staat zo onvoldoende hebben, dat ze naar de middelen van de financiers beginnen te kijken zouden overwegen om de staat zelf maar met rust te laten?
Dat leidt dan weer tot het inzicht dat je politieke macht moet geven aan die mensen die er geen willen. Mensen die per overheidsinterventie voor heel de groep beslissen dat we, bijvoorbeeld, rechts van de openbare weg moeten rijden, en niet links, moeten dat doen omdat ze daarmee een praktisch probleem oplossen, zodat we er zo weinig mogelijk van (moeten) horen. Ze moeten dat niet, herhaal n - i - e - t, vooral NIET, doen omdat ze daarmee persconferenties kunnen organizeren, waar ze met veel armgezwaai, gesnuif en gebries hun plannen uit de doeken kunen doen.
Maar de manier waarop de politiek georganizeerd is zit nu juist zo in elkaar dat de persoonlijkheden die het allemaal wel doen om "een rol te kunnen spelen" ook de politieke macht hebben. En dus beginnen ze een heel discours over "kansen" die we aan het "missen" zijn, gecombineerd met een zekere toon van verongelijktheid als de financiers toch niet helemààl van gisteren blijken te zijn... En voor je het weet gaat alweer een deel van je belastinggeld naar de zoveelste commissie, raad van "wijzen" (!) of welke andere manier om al die gebuisde alfamannetjes een "rol te kunnen laten spelen" ook.
---------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/02/mama-kijk.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/01/en-nog-mr-alfamannetjes.html
En daarmee beginnen we er stilaan te komen. Waarom zou dat "warm maken" nodig zijn? Staan de financiers dan "koel" tegenover dat soort ideeën? Houden ze dan niet van het grijpen van kansen, in plaats van ze te missen? Offehhhhh...
Geloven ze er misschien niet erg in?
In dat geval stelt zich de vraag: wie weet dat het best: de minister of de "captains of finance"? Als die captains zulke slechte kapitalisten zijn dat ze voortdurend "kansen missen" - hoe komt het dan dat zij de "captains of finance" zijn, en niet, bijvoorbeeld, de minister zelf? En als de minister zulke goede ideeën heeft over financiële kansen - waarom is hij dan niet zelf een "captain of finance"?
Natuurlijk komt de aap zonder al te veel moeite snel uit de mouw. Van bij het begin van het artikel vernemen we ook nog dat het er om gaat "een rol te kunnen spelen". Dat brengt ons bij onderwerpen waarover hier eerder (naar mijn smaak) heel aardige voorbeelden zijn verschenen (1). De politieker weet niet beter dan de financiers welke kansen er zijn, en de politieker interesseert zich daar ook niet voor. De politieker wil, zoals de valsspelende kampioen en de plagiërende professor uit de posts in de voetnoot, in het centrum van de belangstelling staan. Hij wil "een rol kunnen spelen", en of dat financiëel effeciënt is of niet is het laatste van zijn zorgen. Afgaand op de terughoudende reactie van de financiers - die immers nog "warm gemaakt" moesten worden - is die efficiëntie maar een twijfelachtig geval. En dat brengt ons bij een belangrijk punt.
Wat we praktisch voor onze ogen zien gebeuren is de reden waarom wij liberalen altijd zo huiverachtig staan tegenover de staat. Geef de staat en vinger, en hij neemt een hand, een arm en een belastingtarief van boven de 50%. Dat is heus niet omdat "de staat", om één of andere metafysische, niet nader specifiëerbare reden, "inherent slecht" (of zoiets) is. Dat is gewoon omdat de staat persoonlijkheden aantrekt zoals beschreven in die posts. Persoonlijkheden die op zoek zijn naar manieren om "een rol te kunnen spelen" zijn niet de persoonlijkheden die even vaak zullen proberen de staat te ontvetten als ze zullen proberen om die staat juist belangrijker te maken. Of dacht je dat politiekers die aan de middelen van de staat zo onvoldoende hebben, dat ze naar de middelen van de financiers beginnen te kijken zouden overwegen om de staat zelf maar met rust te laten?
Dat leidt dan weer tot het inzicht dat je politieke macht moet geven aan die mensen die er geen willen. Mensen die per overheidsinterventie voor heel de groep beslissen dat we, bijvoorbeeld, rechts van de openbare weg moeten rijden, en niet links, moeten dat doen omdat ze daarmee een praktisch probleem oplossen, zodat we er zo weinig mogelijk van (moeten) horen. Ze moeten dat niet, herhaal n - i - e - t, vooral NIET, doen omdat ze daarmee persconferenties kunnen organizeren, waar ze met veel armgezwaai, gesnuif en gebries hun plannen uit de doeken kunen doen.
Maar de manier waarop de politiek georganizeerd is zit nu juist zo in elkaar dat de persoonlijkheden die het allemaal wel doen om "een rol te kunnen spelen" ook de politieke macht hebben. En dus beginnen ze een heel discours over "kansen" die we aan het "missen" zijn, gecombineerd met een zekere toon van verongelijktheid als de financiers toch niet helemààl van gisteren blijken te zijn... En voor je het weet gaat alweer een deel van je belastinggeld naar de zoveelste commissie, raad van "wijzen" (!) of welke andere manier om al die gebuisde alfamannetjes een "rol te kunnen laten spelen" ook.
---------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/02/mama-kijk.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/01/en-nog-mr-alfamannetjes.html
maandag 21 april 2008
Door andere ogen
Je moet het meegemaakt hebben om het te kunnen geloven. De lezer kent de film The Sound of Music? Jawel, jawel, "The hills are alive, with the sound of Music"? Nee? Nog altijd niks? Probeer dan deze, doremi!
http://www.youtube.com/watch?v=Wc99NJn_Pj4&feature=related
Sui - ker - zoet. Daar zou de honing een complex van krijgen. Alweer een heel aantal jaren geleden heb ik nog eens het genoegen mogen smaken er een hele versie lang naar te kijken. Als scholier, heel, heel lang geleden, heb ik het mooi gevonden. De vorige keer daarentegen...
Maar de lezer begrijpt het wel. Waarom zouden wij hier de snob zitten uithangen, met een onderwerp waar iedereen het immers al over eens is?
Neenee, om apart te doen moet je juist zeggen wat niemand zelfs maar durft denken: wil je geloven dat ik naar fragementen van dat ding zat te kijken en dat de tranen van ontroering me in de ogen sprongen? Jaja, diezelfde doremi!
Ik zal u het geheim verklappen. Ik ben (nog) niet (noemenswaardig) seniel. Ik heb geen overdosis alcoholische of anderszins stimulerende middelen tot mij genomen. Het slaapgebrek is nog niet opgelopen tot het punt dat ik de ineenstorting nabij ben - tenminste, dat denk ik. Dat was het allemaal niet.
Het was wel: er zat een peuter op mijn schoot.
En die peuter zat muisstil en letterlijk met open mondje naar het spectakel te kijken - en plotseling kregen al die overbekende beelden en deuntjes een heel nieuwe betekenis.
Kijkend door de oogjes van de peuter veranderde "doremi" in één van de grote iconen van de mensheid. Alsof je zat te kijken naar een filmpje met Darwin, die aan de reling van het schip dat de Galapagos eilanden nadert zichtbaar peinzend met zijn ogen een passerende vink volgt.
http://www.youtube.com/watch?v=Wc99NJn_Pj4&feature=related
Sui - ker - zoet. Daar zou de honing een complex van krijgen. Alweer een heel aantal jaren geleden heb ik nog eens het genoegen mogen smaken er een hele versie lang naar te kijken. Als scholier, heel, heel lang geleden, heb ik het mooi gevonden. De vorige keer daarentegen...
Maar de lezer begrijpt het wel. Waarom zouden wij hier de snob zitten uithangen, met een onderwerp waar iedereen het immers al over eens is?
Neenee, om apart te doen moet je juist zeggen wat niemand zelfs maar durft denken: wil je geloven dat ik naar fragementen van dat ding zat te kijken en dat de tranen van ontroering me in de ogen sprongen? Jaja, diezelfde doremi!
Ik zal u het geheim verklappen. Ik ben (nog) niet (noemenswaardig) seniel. Ik heb geen overdosis alcoholische of anderszins stimulerende middelen tot mij genomen. Het slaapgebrek is nog niet opgelopen tot het punt dat ik de ineenstorting nabij ben - tenminste, dat denk ik. Dat was het allemaal niet.
Het was wel: er zat een peuter op mijn schoot.
En die peuter zat muisstil en letterlijk met open mondje naar het spectakel te kijken - en plotseling kregen al die overbekende beelden en deuntjes een heel nieuwe betekenis.
Kijkend door de oogjes van de peuter veranderde "doremi" in één van de grote iconen van de mensheid. Alsof je zat te kijken naar een filmpje met Darwin, die aan de reling van het schip dat de Galapagos eilanden nadert zichtbaar peinzend met zijn ogen een passerende vink volgt.
zondag 20 april 2008
“Complexiteit” en “Ontstaan van het Leven”
Als je nadenkt over het “ontstaan van het leven”, dan zou je uit de term “ontstaan” kunnen afleiden dat het over één enkel, zeer bepaald moment in de tijd gaat. Eerst was er alleen maar “dood”, en zomaar ineens, floep, was er leven! En dat maakt dat al die analogieën die ik al een tijdje probeer te trekken tussen het fysisch mechanisme dat het leven heeft doen ontstaan, en het mechanisme dat het leven heeft doen evolueren (1) met een groot probleem zitten. Het evolueren van het leven gebeurde immers volgens het nauwkeurig bekend mechanisme van “natuurlijke selectie” (2) en dat is op zijn beurt iets dat (anders dan een heel precies moment) een zeer langdurig proces veronderstelt. Er waren ook een paar lezers (Tonny en VH) die precies dat punt maakten – zij het dat ik ze niet verdenk het bovenstaande semantisch manoeuvre als argument te gebruiken.
Gelukkig ben ik geen wetenschapper, maar wel een filosoof, en dus kan ik aan “metafysica” doen! Omdat het volgens mij sterk zou helpen als die analogie er toch was, en omdat ik me niets hoef aan te trekken van wetenschappelijke standaarden (bij wijze van spreken, hé), kondig ik bij deze plechtig af: wat wij “ontstaan van het leven” noemen is in werkelijkheid ook een heel langdurig proces geweest. Jaja: science fiction. Wees blij dat ik niet probeer er ook nog een verhaal van te maken...
Om deze plechtige afkondiging toch een beetje hard te maken, hebben we twee begrippen nodig die hier eerder passeerden: “een puur verbale kwestie”(3) en “een maat voor complexiteit” (4). De “puur verbale kwestie” toonde dat een woordenschat van twee woorden om een zeer brede waaier van materie (van atomen tot zeer complex leven) te beschrijven, een uiterst armoedige manier van werken is: alsof je met “wit” en “zwart” alle nuances van grijs zou proberen vatten. Waar op die waaier zou je niet langer van “wit” spreken, maar wel van “zwart”? Hoe klein mag een wijziging in die definitie zijn - met als gevolg dat iets dat je eerder “zwart” noemde plots “wit” wordt – voor je gaat beseffen dat je zwart-wit woordenschat je serieus in de problemen brengt?
In analogie met de evolutie van leven denk ik dat we misschien beter zouden spreken van de opbouw (en niet het ontstaan) van (steeds complexere materie tot) leven. Daarmee zouden we tenminste die suggestie dat het “zomaar ineens” is gebeurd laten vallen. De iets complexere moleculen die tot stand komen rond de koolstofchemie zouden al een deeltje van “de opbouw van leven” zijn, en aan het andere eind van dat spectrum zou het ontstaan van RNA dat ook zijn (tenminste voor zover we daarmee niet voorbij het punt zijn waar we van “leven” willen spreken). En onze woordenschat zou niet langer impliciet al gekozen hebben voor het “quantum leap” scenario. Nota bene, dat laatste vind ik niet slechter dan mijn analogie. Ik denk gewoon dat we zo weinig weten dat ze allebei science fiction zijn, en dus zoek ik naar een neutraler woord dan “ontstaan”. “Opbouw” lijkt me beter in rekening te brengen dat ook het “quantum leap scenario” zal werken met behoorlijk complex geworden moleculen dan “ontstaan” – dat klinkt alsof het al even goed zou werken met een bak water en een zak koolstof.
Die “opbouw van leven” kunnen we dan beschrijven in de termen van de post “een maat voor complexiteit” (4). Gegeven dat er een manier bestaat om “complexiteit” uitdrukbaar te maken in een cijfer, en met de inzichten van de “random walk” toegepast daarop, ontstaat de mathematische mogelijkheid van een analogie tussen het langdurig proces van evolutie en iets dat niet langer een éénmalig moment hoeft te zijn. Een beetje morrelen aan de woordenschat en de mogelijke toepassing van een mathematisch concept is natuurlijk van geen kanten een bewijs, of zelfs maar een anecdotische hint, dat het inderdaad zo is. Maar we hebben dan tenminste iets dat denkbaar is, iets waar we ons concreet iets kunnen bij voorstellen èn waar al een bepaalde wiskunde bij past. Ik merk bedeesd op dat we bij mijn weten zelfs dàt niet hebben voor de “quantum leap” scenario’s. In dat geval “rest” ons de chemie te verrijken met een logisch consistente en feitelijk verifiëerbare èn falsifiëerbare theorie (zoals “natuurlijke selectie” dat met de biologie heeft gedaan) – en ik zou niet verbaasd zijn als een vlucht naar Stockholm het resultaat was.
------------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/03/het-ontstaan-van-het-leven.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/03/het-ontstaan-van-het-leven-vervolg.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/02/kom-ik-vraag-het-nog-eens-het-ontstaan.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/05/nogmaals-natuurlijke-selectie.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/03/een-puur-verbale-kwestie.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/01/artificiel-leven-een-ethisch-probleem.html
(4) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/02/een-maat-voor-complexiteit-het-ontstaan.html
Gelukkig ben ik geen wetenschapper, maar wel een filosoof, en dus kan ik aan “metafysica” doen! Omdat het volgens mij sterk zou helpen als die analogie er toch was, en omdat ik me niets hoef aan te trekken van wetenschappelijke standaarden (bij wijze van spreken, hé), kondig ik bij deze plechtig af: wat wij “ontstaan van het leven” noemen is in werkelijkheid ook een heel langdurig proces geweest. Jaja: science fiction. Wees blij dat ik niet probeer er ook nog een verhaal van te maken...
Om deze plechtige afkondiging toch een beetje hard te maken, hebben we twee begrippen nodig die hier eerder passeerden: “een puur verbale kwestie”(3) en “een maat voor complexiteit” (4). De “puur verbale kwestie” toonde dat een woordenschat van twee woorden om een zeer brede waaier van materie (van atomen tot zeer complex leven) te beschrijven, een uiterst armoedige manier van werken is: alsof je met “wit” en “zwart” alle nuances van grijs zou proberen vatten. Waar op die waaier zou je niet langer van “wit” spreken, maar wel van “zwart”? Hoe klein mag een wijziging in die definitie zijn - met als gevolg dat iets dat je eerder “zwart” noemde plots “wit” wordt – voor je gaat beseffen dat je zwart-wit woordenschat je serieus in de problemen brengt?
In analogie met de evolutie van leven denk ik dat we misschien beter zouden spreken van de opbouw (en niet het ontstaan) van (steeds complexere materie tot) leven. Daarmee zouden we tenminste die suggestie dat het “zomaar ineens” is gebeurd laten vallen. De iets complexere moleculen die tot stand komen rond de koolstofchemie zouden al een deeltje van “de opbouw van leven” zijn, en aan het andere eind van dat spectrum zou het ontstaan van RNA dat ook zijn (tenminste voor zover we daarmee niet voorbij het punt zijn waar we van “leven” willen spreken). En onze woordenschat zou niet langer impliciet al gekozen hebben voor het “quantum leap” scenario. Nota bene, dat laatste vind ik niet slechter dan mijn analogie. Ik denk gewoon dat we zo weinig weten dat ze allebei science fiction zijn, en dus zoek ik naar een neutraler woord dan “ontstaan”. “Opbouw” lijkt me beter in rekening te brengen dat ook het “quantum leap scenario” zal werken met behoorlijk complex geworden moleculen dan “ontstaan” – dat klinkt alsof het al even goed zou werken met een bak water en een zak koolstof.
Die “opbouw van leven” kunnen we dan beschrijven in de termen van de post “een maat voor complexiteit” (4). Gegeven dat er een manier bestaat om “complexiteit” uitdrukbaar te maken in een cijfer, en met de inzichten van de “random walk” toegepast daarop, ontstaat de mathematische mogelijkheid van een analogie tussen het langdurig proces van evolutie en iets dat niet langer een éénmalig moment hoeft te zijn. Een beetje morrelen aan de woordenschat en de mogelijke toepassing van een mathematisch concept is natuurlijk van geen kanten een bewijs, of zelfs maar een anecdotische hint, dat het inderdaad zo is. Maar we hebben dan tenminste iets dat denkbaar is, iets waar we ons concreet iets kunnen bij voorstellen èn waar al een bepaalde wiskunde bij past. Ik merk bedeesd op dat we bij mijn weten zelfs dàt niet hebben voor de “quantum leap” scenario’s. In dat geval “rest” ons de chemie te verrijken met een logisch consistente en feitelijk verifiëerbare èn falsifiëerbare theorie (zoals “natuurlijke selectie” dat met de biologie heeft gedaan) – en ik zou niet verbaasd zijn als een vlucht naar Stockholm het resultaat was.
------------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/03/het-ontstaan-van-het-leven.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/03/het-ontstaan-van-het-leven-vervolg.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/02/kom-ik-vraag-het-nog-eens-het-ontstaan.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/05/nogmaals-natuurlijke-selectie.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/03/een-puur-verbale-kwestie.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/01/artificiel-leven-een-ethisch-probleem.html
(4) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/02/een-maat-voor-complexiteit-het-ontstaan.html
zaterdag 19 april 2008
"Voorlopig is Saa'tje niet ziek"
Sinds gisteren namiddag, en tot deze avond, is papa alleen thuis met de twee schattebollen. Ho! Stop! Geen paniek! Ik ben natuurlijk wel het onhandig stuk onbenul dat je bij mensen met mijn interesses vaak ziet, maar ik betrap me er toch op dat ik redelijk goed voor flesjes en luiers kan zorgen, en dat ik daarstraks weer muisstil boven het bedje van baby Thomas het dekentje op zijn plaats trok. Of dat ik, toen baby Thomas wakker was en met grote pretoogjes de wereld lag in te kijken stond te kirren van "heb jij zo'n goed dodoke gedaan" en dat soort dingen. Allemaal heel spontaan.
Ze zijn zo flink dat ik nu zelfs tijd heb om er over te bloggen! En wat me opvalt is dat je zelfs met twee idealen van prutskes enorm veel tijd steekt in je kinderen. Vandaar moest ik terugdenken aan de post waarin ik schreef dat pakweg 40% van de totale bevolking een job heeft, ergo, instaat voor de productie van alle goederen en diensten waar wij, plus de 60% anderen, van leven (1). Het zullen voor een aanzienlijk deel diezelfde 40% zijn die bovenop de dagelijkse porties file en arbeidsvreugde ook nog rushen van crèche naar school en andere hobby's.
Als iemand het je op voorhand zou aankondigen; je zou het verontwaardigd van de hand wijzen. Natuurlijk zou ik niet bereid zijn om als deel van 40% van de bevolking in te staan voor het levensonderhoud van 100% van de bevolking, daarbovenop nog eens enorm veel tijd te steken in de volgende generatie, verder nog eens torenhoge belastingen te betalen, allemaal in naam van de "solidariteit" en op het einde door dom links nog eens uitgescholden te worden ook, vermits we eigenlijk de oorzaak zijn van de armoede in de wereld.
Je moet er maar opkomen, eigenlijk.
Maar ik doe het allemaal wel. Je rolt er gewoon in. Het begon als vrijgezel en ik vond dat ik een druk leven had. Toen kwam er een vrouw en de familieverplichtingen verdubbelden en het huishouden moest er fatsoenlijk bijliggen. Toen kwam er een (uiterst schattig) babietje, maar in het begin ligt dat voornamelijk te slapen, en het is pas later dat dat naar links begint te rollen als jij het armpje er langs rechts probeert in te steken - en nog veel meer van dat soort dingen. En voor je het weet heb je een (uiterst schattige) peuter en een (uiterst schattig) babietje en weet je alles over crèches, schooltjes, enfin, heel de behandeling.
En het toppunt is, je zou het voor geen geld van de wereld willen missen.
Peuter Sarah wiens neusje loopt, en die in antwoord op de vraag "ben je ziek?" antwoordt met "néééé, voorlopig is Saa'tje niet ziek".
Mijn vrouw en ik kijken elkaar aan en vragen: "zei dat kind nu 'voorlopig'?". Maar we hebben het allebei heel goed gehoord: ze zei wel degelijk "voorlopig".
Dat mag dan in het lijstje met "ikke ga onde'tussen boekje lezen" en "ik denk dat mama het gedaan hebt".
Ja, zeg, om kleine grammaticale foutjes gaan we niet jammeren, hoor.
-------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/03/rij.html
Ze zijn zo flink dat ik nu zelfs tijd heb om er over te bloggen! En wat me opvalt is dat je zelfs met twee idealen van prutskes enorm veel tijd steekt in je kinderen. Vandaar moest ik terugdenken aan de post waarin ik schreef dat pakweg 40% van de totale bevolking een job heeft, ergo, instaat voor de productie van alle goederen en diensten waar wij, plus de 60% anderen, van leven (1). Het zullen voor een aanzienlijk deel diezelfde 40% zijn die bovenop de dagelijkse porties file en arbeidsvreugde ook nog rushen van crèche naar school en andere hobby's.
Als iemand het je op voorhand zou aankondigen; je zou het verontwaardigd van de hand wijzen. Natuurlijk zou ik niet bereid zijn om als deel van 40% van de bevolking in te staan voor het levensonderhoud van 100% van de bevolking, daarbovenop nog eens enorm veel tijd te steken in de volgende generatie, verder nog eens torenhoge belastingen te betalen, allemaal in naam van de "solidariteit" en op het einde door dom links nog eens uitgescholden te worden ook, vermits we eigenlijk de oorzaak zijn van de armoede in de wereld.
Je moet er maar opkomen, eigenlijk.
Maar ik doe het allemaal wel. Je rolt er gewoon in. Het begon als vrijgezel en ik vond dat ik een druk leven had. Toen kwam er een vrouw en de familieverplichtingen verdubbelden en het huishouden moest er fatsoenlijk bijliggen. Toen kwam er een (uiterst schattig) babietje, maar in het begin ligt dat voornamelijk te slapen, en het is pas later dat dat naar links begint te rollen als jij het armpje er langs rechts probeert in te steken - en nog veel meer van dat soort dingen. En voor je het weet heb je een (uiterst schattige) peuter en een (uiterst schattig) babietje en weet je alles over crèches, schooltjes, enfin, heel de behandeling.
En het toppunt is, je zou het voor geen geld van de wereld willen missen.
Peuter Sarah wiens neusje loopt, en die in antwoord op de vraag "ben je ziek?" antwoordt met "néééé, voorlopig is Saa'tje niet ziek".
Mijn vrouw en ik kijken elkaar aan en vragen: "zei dat kind nu 'voorlopig'?". Maar we hebben het allebei heel goed gehoord: ze zei wel degelijk "voorlopig".
Dat mag dan in het lijstje met "ikke ga onde'tussen boekje lezen" en "ik denk dat mama het gedaan hebt".
Ja, zeg, om kleine grammaticale foutjes gaan we niet jammeren, hoor.
-------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/03/rij.html
vrijdag 18 april 2008
"Obama lijkt op Kerry" - en Bush lijkt op Osama!
Een artikel op Newsweek "vreest" dat Obama in de komende verkiezing zal "verkerry'd" worden:
http://www.newsweek.com/id/132566
Het idee is: de man die het uiteindelijk bij het rechte eind had ("a colossal mistake") raakt zo meegesleurd in de vloedgolf aan "(heel veel) meer spieren dan hersens" rhetoriek van dom rechts, dat dom rechts nog de verkiezing wint ook.
Maar ik denk eerlijk gezegd dat dat onzin is. Ten eerste denk ik helemaal niet dat Kerry de verkiezing heeft verloren omdat hij in die vloedgolf is terechtgekomen. Het valt me vaak op dat de "analyses" van Amerikaanse verkiezingen nog oppervlakkiger zijn dan die over de financiële markten, en dit lijkt me er een voorbeeld van. Je begint met het resultaat, vervolgens link je dat resultaat naar de factor die net je aandacht heeft, je linkt die twee causaal en...
Je hebt een miljoenenpubliek!
Ik denk vaak terug aan een zinssnede die me ooit, nog als puber, deed fronsen: "Naast Kennedy zag Nixon er tijdens het debat ongeschoren uit, het kostte hem de verkiezing".
Terwijl geen kat zegt dat Bush er tijdens de debatten naast Kerry (want niet alleen tijdens die debatten) uitzag als een dwaas, wat hem de verkiezing kostte, om de simpele reden dat Bush de verkiezing won.
Maar had Bush de verkiezing verloren, dan moet je er geen moment aan twijfelen dat we tot vandaag zouden lezen over de schitterende Kerry die als een echte president over de blunderende kleuter heenwalste.
Dus waarom heeft Bush werkelijk de verkiezing gewonnen? Volgens mij heeft Kerry een uitstekende campagne neergezet die er perfect in geslaagd is precies te doen wat ze moesten doen, en waar iedereen aan twijfelde of ze het wel konden doen. Hij heeft op ongeziene schaal de basis gemobilizeerd die in dichte drommen is gaan stemmen, wat normaal ruim voldoende was geweest om te winnen.
Bush heeft gewonnen omdat hij er, nog meer dan Kerry, in geslaagd is zijn basis, in het bijzonder de religieuze fundamentalisten te mobilizeren, zodat de strijd tussen de twee kemphanen - George "wanted, dead or alive" Bush en Osama "we hebben op 911 geluk gehad" Bin Laden - een spannende wedstrijd in verdwazing kon blijven.
Daarom ruikt "in my honest opinion" dat artikel naar die typische oppervlakkigheid waar ik het net over had. Er is een verkiezingscampagne, en één van de thema's is het "patriottisme" van de kandidaten. Dat is nu zo, dat was toen (nogal vanzelfsprekend) ook zo, en om van dit hallucinant triviaal feit een spannende "analyse" te maken moet daar nu snel een sinister verband tussen gefabriceerd worden.
En het volgende dat er gebeurt is dat je een artikel over "Obama lijkt op Kerry" zit te lezen en je zit al halfweg voor je je er op betrapt dat je nog altijd niets door had.
Ik vond overigens interessant in de tekst te lezen dat het tegenwoordig "conventional wisdom" is in regeringskringen dat de oorlog in Irak een hopeloos misplaatste zet was in de echte "oorlog tegen het terrorisme". Niet Irak, maar wel Afghanistan en Pakistan zijn de plaatsen waar we vandaag dringend troepen willen heensturen om de terroristen onder druk te houden. Alleen, we hebben die troepen niet want Bush ( je weet wel, de man die verkozen werd door al die religieuze fundamentalisten) heeft ze allemaal naar Irak gestuurd.
Kijk toch eens aan. Gegeven dat dat voor, bijvoorbeeld, de huidige Minister van Defensie "conventional wisdom" is - wat zou die dan denken van mijn formulering van lang geleden; "een oorlog tegen een land dat niemand had aangevallen en niemand had bedreigd"? Dat was iets dat niet alleen dom rechts uit zijn vel heeft doen springen van woede.
Maar als zelfs dom rechts ergens, heel, heel vaag, pijnlijk dicht bij de rand van het waarneembare, begint door te krijgen waarom ik me altijd zo verkocht en verraden voel door Bush en de bende dat ik er woede aanvallen van krijg - is het dan te optimistisch te hopen dat een rechts dat beter (1) kan dat stilaan ook begint te begrijpen?
----------------------------------------
(1) http://lvb.net/item/6069#60706
http://www.newsweek.com/id/132566
Het idee is: de man die het uiteindelijk bij het rechte eind had ("a colossal mistake") raakt zo meegesleurd in de vloedgolf aan "(heel veel) meer spieren dan hersens" rhetoriek van dom rechts, dat dom rechts nog de verkiezing wint ook.
Maar ik denk eerlijk gezegd dat dat onzin is. Ten eerste denk ik helemaal niet dat Kerry de verkiezing heeft verloren omdat hij in die vloedgolf is terechtgekomen. Het valt me vaak op dat de "analyses" van Amerikaanse verkiezingen nog oppervlakkiger zijn dan die over de financiële markten, en dit lijkt me er een voorbeeld van. Je begint met het resultaat, vervolgens link je dat resultaat naar de factor die net je aandacht heeft, je linkt die twee causaal en...
Je hebt een miljoenenpubliek!
Ik denk vaak terug aan een zinssnede die me ooit, nog als puber, deed fronsen: "Naast Kennedy zag Nixon er tijdens het debat ongeschoren uit, het kostte hem de verkiezing".
Terwijl geen kat zegt dat Bush er tijdens de debatten naast Kerry (want niet alleen tijdens die debatten) uitzag als een dwaas, wat hem de verkiezing kostte, om de simpele reden dat Bush de verkiezing won.
Maar had Bush de verkiezing verloren, dan moet je er geen moment aan twijfelen dat we tot vandaag zouden lezen over de schitterende Kerry die als een echte president over de blunderende kleuter heenwalste.
Dus waarom heeft Bush werkelijk de verkiezing gewonnen? Volgens mij heeft Kerry een uitstekende campagne neergezet die er perfect in geslaagd is precies te doen wat ze moesten doen, en waar iedereen aan twijfelde of ze het wel konden doen. Hij heeft op ongeziene schaal de basis gemobilizeerd die in dichte drommen is gaan stemmen, wat normaal ruim voldoende was geweest om te winnen.
Bush heeft gewonnen omdat hij er, nog meer dan Kerry, in geslaagd is zijn basis, in het bijzonder de religieuze fundamentalisten te mobilizeren, zodat de strijd tussen de twee kemphanen - George "wanted, dead or alive" Bush en Osama "we hebben op 911 geluk gehad" Bin Laden - een spannende wedstrijd in verdwazing kon blijven.
Daarom ruikt "in my honest opinion" dat artikel naar die typische oppervlakkigheid waar ik het net over had. Er is een verkiezingscampagne, en één van de thema's is het "patriottisme" van de kandidaten. Dat is nu zo, dat was toen (nogal vanzelfsprekend) ook zo, en om van dit hallucinant triviaal feit een spannende "analyse" te maken moet daar nu snel een sinister verband tussen gefabriceerd worden.
En het volgende dat er gebeurt is dat je een artikel over "Obama lijkt op Kerry" zit te lezen en je zit al halfweg voor je je er op betrapt dat je nog altijd niets door had.
Ik vond overigens interessant in de tekst te lezen dat het tegenwoordig "conventional wisdom" is in regeringskringen dat de oorlog in Irak een hopeloos misplaatste zet was in de echte "oorlog tegen het terrorisme". Niet Irak, maar wel Afghanistan en Pakistan zijn de plaatsen waar we vandaag dringend troepen willen heensturen om de terroristen onder druk te houden. Alleen, we hebben die troepen niet want Bush ( je weet wel, de man die verkozen werd door al die religieuze fundamentalisten) heeft ze allemaal naar Irak gestuurd.
Kijk toch eens aan. Gegeven dat dat voor, bijvoorbeeld, de huidige Minister van Defensie "conventional wisdom" is - wat zou die dan denken van mijn formulering van lang geleden; "een oorlog tegen een land dat niemand had aangevallen en niemand had bedreigd"? Dat was iets dat niet alleen dom rechts uit zijn vel heeft doen springen van woede.
Maar als zelfs dom rechts ergens, heel, heel vaag, pijnlijk dicht bij de rand van het waarneembare, begint door te krijgen waarom ik me altijd zo verkocht en verraden voel door Bush en de bende dat ik er woede aanvallen van krijg - is het dan te optimistisch te hopen dat een rechts dat beter (1) kan dat stilaan ook begint te begrijpen?
----------------------------------------
(1) http://lvb.net/item/6069#60706
donderdag 17 april 2008
Een vraag voor Ivan Janssens
Ivan Janssens heeft een blog. De lezer vindt het probleemloos terug in de blogrol alhier aanwezig. Het blog gaat vaak over onderwerpen die me interesseren. Zo vinden we er teksten over hoe de plaatsen waar een liberale (noem het "kapitalistische" als je daar geen tandpijn van krijgt) economie op gang komt, ook de plaatsen zijn waar antieke, vaak feodale structuren weggevaagd worden. Extreem-linkse critici klagen dan geregeld over het teloorgaan van de aloude cultuur. Jaja, en van de kindersterfte van tientallen percenten, en van een kans van 10% om om te komen in het kraambed, en van toverdokters, ayatollahs en baronnen aan de macht en waarschijnlijk, wie weet, nog van het "recht van de eerste nacht" ook. "Het liberalisme is een progressieve kracht", en Ivan kan ons vertellen waarom.
Nu zit ik bij mijn lectuur van William Easterly (1) nogal eens te mijmeren over een filosofisch aspect van dat inzicht. Wij, kritisch rationalisten, willen in de economie (zoals in elke intellectuele activiteit) eerder de grenzen van onze inzichten aftasten dan altijd weer ons Grote Gelijk vieren: dat is de motor van intellectuele vooruitgang, en niet die viering. En precies daarover stond er een tijd geleden op Ivans Blog een post (2) die mij "als manna uit de hemel" had overvallen (3).
Dus wie is nog verbaasd te vernemen dat ik daar nog wel eens loop terug te denken? En hop! Het schiet me te binnen dat er nog wel aan méér behoefte is dan alleen maar mijn filosofische verzuchting. Er is ook behoefte aan feitenkennis; inzichten in waar de wetenschappers (in casu: de economisten) het eigenlijk over hebben. En dit op het allersimpelste niveau - een beetje zoals ik zelf haast niets meer zeg over onderwerpen rond evolutietheorie, zonder een link naar de plaats waar ik Darwins concept "natuurlijke selectie" probeer zo simpel mogelijk na te vertellen (4).
Iets dergelijks deed Ivan wat mij betreft in de post waarnaar ik verwees, met zijn omschrijving van "marktfundamentalisme". Laat iedereen die denkt dat aanhangers van de "vrije markt" theorie geloven dat de markten altijd alles het beste weten gewoon eens kijken naar wat de theorie (laat staan: Milton Friedman himself) daarover zegt. "Onze" teksten (schreef Ivan) staan vol van de "externaliteiten" en de "collectieve goederen": een beetje zoals alle teksten van alle wetenschappen bol staan van de problemen waaraan gewerkt wordt, en niet van herhalingen van de stand van zaken. Daarvoor dienen de hand- en leerboeken.
En wat me nu te binnen schiet is dat mijn niveau van kennis van economie zodanig (dichtbij het nulpunt) is, dat ik maar een hoogst vaag idee heb van wat dat eigenlijk betekent, "externaliteiten" en "collectieve goederen" en zonder twijfel nog vele, vele andere. (Waarom zouden we daarover beschaamd zijn; de meeste mensen hebben toch ook maar een hoogst vaag idee over "natuurlijke selectie" of antieke geschiedenis?)
Maar ik voel wel dat er een zekere interesse bestaat voor blogs waar je iets over dat soort onderwerpen te weten komt: een tussenoplossing; tussen er dan maar de brui aan geven, of meteen heel het vakgebied moeten bekijken. Een site waar iemand die er geregeld komt bijna terloops een hoop inzichten over economie meeneemt- en dat kan volgens mij heus zonder dat je er daarom de politieke consequesnties die je er zelf aan verbindt voor moet verbergen. En dus droom ik van iemand die dat (a) kan, (b) een blog heeft waar (c) mijn idee niet zou misstaan, en...
Kijk, ik wil Ivan niet vertellen hoe hij zijn blog moet schrijven: hij doet het al veel langer dan ik, en toen ik eens een lange lijst zag met blogs waarop zeer veel bloggers op hun favorieten konden stemmen, stond hij veel verder naar voor dan ik. Maar een vriendschappelijk bedoelde suggestie, werkelijk een vraag, aan een blog dat ik zo ook al zeer geregeld volg, en met niet meer pretentie dan "zo af en toe er eens tussendoor"... En natuurlijk gewoon op het niveau van "mijn opinie": Dat moet toch kunnen, mag ik hopen?
--------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/04/kritisch-rationalisme-en-economie.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/04/easterly-en-market-failure.html
(2) http://www.ivanjanssens.be/dutch/nartikel.asp?link=122
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/06/wat-is-een-marktfundamentalist.html
(4) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/05/nogmaals-natuurlijke-selectie.html
Nu zit ik bij mijn lectuur van William Easterly (1) nogal eens te mijmeren over een filosofisch aspect van dat inzicht. Wij, kritisch rationalisten, willen in de economie (zoals in elke intellectuele activiteit) eerder de grenzen van onze inzichten aftasten dan altijd weer ons Grote Gelijk vieren: dat is de motor van intellectuele vooruitgang, en niet die viering. En precies daarover stond er een tijd geleden op Ivans Blog een post (2) die mij "als manna uit de hemel" had overvallen (3).
Dus wie is nog verbaasd te vernemen dat ik daar nog wel eens loop terug te denken? En hop! Het schiet me te binnen dat er nog wel aan méér behoefte is dan alleen maar mijn filosofische verzuchting. Er is ook behoefte aan feitenkennis; inzichten in waar de wetenschappers (in casu: de economisten) het eigenlijk over hebben. En dit op het allersimpelste niveau - een beetje zoals ik zelf haast niets meer zeg over onderwerpen rond evolutietheorie, zonder een link naar de plaats waar ik Darwins concept "natuurlijke selectie" probeer zo simpel mogelijk na te vertellen (4).
Iets dergelijks deed Ivan wat mij betreft in de post waarnaar ik verwees, met zijn omschrijving van "marktfundamentalisme". Laat iedereen die denkt dat aanhangers van de "vrije markt" theorie geloven dat de markten altijd alles het beste weten gewoon eens kijken naar wat de theorie (laat staan: Milton Friedman himself) daarover zegt. "Onze" teksten (schreef Ivan) staan vol van de "externaliteiten" en de "collectieve goederen": een beetje zoals alle teksten van alle wetenschappen bol staan van de problemen waaraan gewerkt wordt, en niet van herhalingen van de stand van zaken. Daarvoor dienen de hand- en leerboeken.
En wat me nu te binnen schiet is dat mijn niveau van kennis van economie zodanig (dichtbij het nulpunt) is, dat ik maar een hoogst vaag idee heb van wat dat eigenlijk betekent, "externaliteiten" en "collectieve goederen" en zonder twijfel nog vele, vele andere. (Waarom zouden we daarover beschaamd zijn; de meeste mensen hebben toch ook maar een hoogst vaag idee over "natuurlijke selectie" of antieke geschiedenis?)
Maar ik voel wel dat er een zekere interesse bestaat voor blogs waar je iets over dat soort onderwerpen te weten komt: een tussenoplossing; tussen er dan maar de brui aan geven, of meteen heel het vakgebied moeten bekijken. Een site waar iemand die er geregeld komt bijna terloops een hoop inzichten over economie meeneemt- en dat kan volgens mij heus zonder dat je er daarom de politieke consequesnties die je er zelf aan verbindt voor moet verbergen. En dus droom ik van iemand die dat (a) kan, (b) een blog heeft waar (c) mijn idee niet zou misstaan, en...
Kijk, ik wil Ivan niet vertellen hoe hij zijn blog moet schrijven: hij doet het al veel langer dan ik, en toen ik eens een lange lijst zag met blogs waarop zeer veel bloggers op hun favorieten konden stemmen, stond hij veel verder naar voor dan ik. Maar een vriendschappelijk bedoelde suggestie, werkelijk een vraag, aan een blog dat ik zo ook al zeer geregeld volg, en met niet meer pretentie dan "zo af en toe er eens tussendoor"... En natuurlijk gewoon op het niveau van "mijn opinie": Dat moet toch kunnen, mag ik hopen?
--------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/04/kritisch-rationalisme-en-economie.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/04/easterly-en-market-failure.html
(2) http://www.ivanjanssens.be/dutch/nartikel.asp?link=122
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/06/wat-is-een-marktfundamentalist.html
(4) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/05/nogmaals-natuurlijke-selectie.html
dinsdag 15 april 2008
Ziek
Gisteren heb ik weer de volle laag gekregen - ik denk terug aan de profetische woorden van mijn huisarts: die ijzersterke gezondheid zal wel een stapje terugzetten eens je kinderen hebt...
Het was werkelijk bijzonder pijnlijk. Gisteren namiddag lag ik enkele uren in mijn bed, onder alle dekens die ik maar kon vinden, te rillen van de kou. Erger was dat ik eruit moest om de twee schattebollen te gaan halen: de crèche is op twee minuten rijden van hier, dus dat moest ik toch nog kunnen. Met barstende hoofdpijn onder een agressieve aprilse stortregen... het leven was weer eens niet eerlijk.
Natuulijk moest ik wel terugdenken aan een post die ik eerder in een soortgelijk geval van zelfbeklag heb geschreven:
http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/03/meer-bij-ziekte-als-luxe.html
Gezien ik toch nog niet veel te vertellen heb zou ik lezers die zonder dagelijkse portie "Speels maar Serieus" onwenningsverschijnselen beginnen te vertonen zeggen: Misschien was je er vorig jaar nog niet bij, en dan moest je deze maar eens proberen.
En anders is de er de post van enkele dagen geleden over "raciale verschillen":
http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/04/raciale-verschillen-het-blijft-boeiend.html
Als er één ding is waar ik met dit blog erg tevreden over ben, dan is het dat het met zijn beperkte lezersschare doorgaans commentaren van zeer hoge kwaliteit aantrekt. De geïnteresseerde lezer werpe zelf maar even een kijkje.
En nu ga ik nog een paar uurtjes liggen. Hoofdpijn, snotvalling, keelpijn, hoest...
Zucht.
Het was werkelijk bijzonder pijnlijk. Gisteren namiddag lag ik enkele uren in mijn bed, onder alle dekens die ik maar kon vinden, te rillen van de kou. Erger was dat ik eruit moest om de twee schattebollen te gaan halen: de crèche is op twee minuten rijden van hier, dus dat moest ik toch nog kunnen. Met barstende hoofdpijn onder een agressieve aprilse stortregen... het leven was weer eens niet eerlijk.
Natuulijk moest ik wel terugdenken aan een post die ik eerder in een soortgelijk geval van zelfbeklag heb geschreven:
http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/03/meer-bij-ziekte-als-luxe.html
Gezien ik toch nog niet veel te vertellen heb zou ik lezers die zonder dagelijkse portie "Speels maar Serieus" onwenningsverschijnselen beginnen te vertonen zeggen: Misschien was je er vorig jaar nog niet bij, en dan moest je deze maar eens proberen.
En anders is de er de post van enkele dagen geleden over "raciale verschillen":
http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/04/raciale-verschillen-het-blijft-boeiend.html
Als er één ding is waar ik met dit blog erg tevreden over ben, dan is het dat het met zijn beperkte lezersschare doorgaans commentaren van zeer hoge kwaliteit aantrekt. De geïnteresseerde lezer werpe zelf maar even een kijkje.
En nu ga ik nog een paar uurtjes liggen. Hoofdpijn, snotvalling, keelpijn, hoest...
Zucht.
zondag 13 april 2008
Het internet bedreigt onze cultuur!
Via het blog "De Gentse Zwijger" verneem ik het bestaan van een boek door een Amerikaanse "denker" (nu, ja...) die vindt dat "het internet terug in de handen van de professionals moet gegeven worden", omdat anders onze cultuur eraan gaat (1). Natuurlijk begrijp ik dat het fout zou zijn iemand een dwaas te noemen zonder dat je hem zelf gelezen hebt, maar als het bovenstaande een aanvaardbare voorstelling is van waar het over gaat, dan is die "denker" een dwaas van het eerste kaliber.
Om maar één aspect van het probleem te nemen: zo goed als niets van wat onze voorouders van pakweg 100 jaar geleden "hun cultuur" zouden noemen bestaat vandaag nog. Onze (seksuele) moraal zouden ze gelijkstellen met een minstens drie keer ineengestorte beschaving, onze beeldcultuur zouden ze ervaren als de grootst mogelijke oppervlakkigheid, ons taalgebruik zouden ze zien als de driehonderdste macht van taalverloedering en met al die mensen die comfortabel achter een bureau zitten - ik zwijg nog van de sociale zekerheid - zouden ze van mening zijn dat er geen kat nog werkt.
Het komt er op neer dat de Europese "cultuur" van heus niet zo heel lang geleden veel meer leek op de "cultuur" van de Islam in zijn niet al te succesrijke periodes (bijvoorbeeld: vandaag) dan op wat wij als een moderne Westerse cultuur beschouwen.
Vanzelfsprekend zal (wat wij als) "onze cultuur" (beschouwen) binnen nog minder tijd even grondig verdwenen zijn als onze eigen achterlijke periode vandaag is verdwenen.
En als dat zal zijn omdat - onder veel, héél veel andere - veel meer mensen dingen kunnen zeggen en schrijven waar anderen dat kunnen (maar niet moeten) zien, dan lijkt me dat een enorme verbetering in vergelijking met tijden waarin we toch nog zo achterlijk zijn dat sommigen vinden dat wij maar braaf moeten zwijgen en luisteren naar wat onze zogenaamde elite allemaal weet uit te kramen.
Ik moet er nog bijzeggen dat een nuchtere lezer op dat blog opmerkte dat dat natuurlijk alleen maar een strategie was om met zijn boek in de aandacht te komen. Een zekere Georgina die ook een blog (2) heeft. Hmmmm... ik ga toch maar eens kijken. Het klinkt alsof zij meer uit het leven gegrepen zal zijn, dan onze Amerikaanse "denker".
-----------------------------------------
(1) http://degentsezwijger.blogspot.com/2008/04/de-cultuur.html
(2) http://mijnnaamisgeorgina.blogspot.com/
Om maar één aspect van het probleem te nemen: zo goed als niets van wat onze voorouders van pakweg 100 jaar geleden "hun cultuur" zouden noemen bestaat vandaag nog. Onze (seksuele) moraal zouden ze gelijkstellen met een minstens drie keer ineengestorte beschaving, onze beeldcultuur zouden ze ervaren als de grootst mogelijke oppervlakkigheid, ons taalgebruik zouden ze zien als de driehonderdste macht van taalverloedering en met al die mensen die comfortabel achter een bureau zitten - ik zwijg nog van de sociale zekerheid - zouden ze van mening zijn dat er geen kat nog werkt.
Het komt er op neer dat de Europese "cultuur" van heus niet zo heel lang geleden veel meer leek op de "cultuur" van de Islam in zijn niet al te succesrijke periodes (bijvoorbeeld: vandaag) dan op wat wij als een moderne Westerse cultuur beschouwen.
Vanzelfsprekend zal (wat wij als) "onze cultuur" (beschouwen) binnen nog minder tijd even grondig verdwenen zijn als onze eigen achterlijke periode vandaag is verdwenen.
En als dat zal zijn omdat - onder veel, héél veel andere - veel meer mensen dingen kunnen zeggen en schrijven waar anderen dat kunnen (maar niet moeten) zien, dan lijkt me dat een enorme verbetering in vergelijking met tijden waarin we toch nog zo achterlijk zijn dat sommigen vinden dat wij maar braaf moeten zwijgen en luisteren naar wat onze zogenaamde elite allemaal weet uit te kramen.
Ik moet er nog bijzeggen dat een nuchtere lezer op dat blog opmerkte dat dat natuurlijk alleen maar een strategie was om met zijn boek in de aandacht te komen. Een zekere Georgina die ook een blog (2) heeft. Hmmmm... ik ga toch maar eens kijken. Het klinkt alsof zij meer uit het leven gegrepen zal zijn, dan onze Amerikaanse "denker".
-----------------------------------------
(1) http://degentsezwijger.blogspot.com/2008/04/de-cultuur.html
(2) http://mijnnaamisgeorgina.blogspot.com/
zaterdag 12 april 2008
"Raciale verschillen" - het blijft boeiend!
Er overkwam me net een merkwaardige "train of thoughts". Ik zit te studeren in Easterly's The Elusive Quest for Growth (2,001), en wel in dat zeer interessante hoofdstuk 8. Daar gaat het op een bepaald moment over verbanden tussen ethnische groepen en gemiddelde inkomens. De tabel reconstrueer ik zelf als volgt ("ethnische groep : gemiddeld inkomen", met "blank" op honderd):
Aziaten: 116
Blanken: 100
Hispanics: 76.33
Indianen: 73.53
Zwarten: 70.92
Het eerste dat me, quasi onmiddellijk, te binnen schiet is dat er een soortgelijk verband bestaat tussen min of meer dezelfde groepen en resultaten op IQ testen (algemeen maar misleidend "intelligentietests" genoemd). Daarop komt iets bij me op als "natuurlijk, want er is een sterk causaal verband tussen welvaart en resultaten van IQ tests" (1). En daarop kwam dan weer "hoewel veel mensen zullen zeggen dat het omgekeerd is, en dat klinkt nog veel vanzelfsprekender". Dat laatste is niet moeilijk, want alle simplismen klinken vanzelfsprekend, en dat is ook altijd de reden waarom ze veel vaker geloofd worden.
Maar in dat geval moet je natuurlijk ook kunnen zeggen waarom jij, die het immers weer eens allemaal beter weet, zo vanzelfsprekend de causaliteit in de omgekeerde richting ziet lopen dan al die fatsoenlijke mensen met al hun gezond verstand (2).
Overigens is er nog een extra punt dat je in de IQ debatten ook altijd te horen krijgt om de standaard richting te bewijzen. Van de 160 rijkste Amerikanen is 40% jood, hoewel van alle Amerikanen slechts 2% jood is. Ook niet goed voor mijn opinies is dat je in landen als Mexico en Guatemala en Zuid Afrika analoge verschillen ziet tussen oorspronkelijke bewoners (die het slechter doen) en nakomelingen van inwijkelingen.
Alleen moet je om de causale relaties "ras => inkomens" en "ras => IQ testen" vol te houden nu dringend ophouden met lezen. Want anders kom je ook te weten dat binnen de groepen van oorspronkelijke bewoners... aanzienlijke verschillen bestaan tussen de gemiddelde inkomens! In Guatemala, bijvoorbeeld, gaat het om 22% - een vergelijkbare orde van grootte. De grootste spreiding tussen "all black" gemeenschappen in Zuid Afrika bedraagt 54%. Als je bepaalde verschillen (in casu inkomen) wil wijten aan factoren als "ras, onder verstaan: IQ", en vervolgens constateer je dat precies dezelfde verschillen ontstaan wanneer de factor in kwestie gewoon niet aanwezig is - wordt het dan niet tijd om je af te vragen wat de werkelijke oorzakelijke factor is?
In dezelfde categorie hoort mijn eerdere opmerking (3) thuis. De "Aziaten" die in Amerika zo goed scoren zijn klassiek altijd "Japanners EN Koreanen". Maar als je dezelfde tests afneemt in Japan vind je juist dat Koreanen er tien IQ punten minder scoren dan de Japanners zelf. Tien IQ punt is uit het blote hoofd ook wat de zwarten minder scoren dan de blanken in de VS.
En als je een bepaald verschil (in casu IQ verschillen tussen Japanners en Koreanen in Japan) wil wijten aan een bepaalde factor (in casu raciale verschillen tussen Japanners en Koreanen zoals de Japanners geloven), en je ziet dat die verschillen gewoon verdwijnen wanneer je dezelfde test afneemt van dezelfde "rassen", maar in een andere omgeving - wordt het dan niet tijd je af te vragen wat de werkelijke oorzakelijke factor is - bijvoorbeeld... die "andere omgeving"?
Die dingen kom je ook bij Easterly tegen wanneer het niet gaat over verschillen in "IQ", maar in inkomens. In bijna alle landen vind je wel bepaalde "business elites" (die dan ook gemiddeld rijker zijn dan de rest), en die vaak samenhangen met lidmaatschap van ethnische groepen. In Gambia zijn er de Serahule. In Kongo de Kasaians. In de VS zagen we al de joden. In mijn eigen hoofd komen ineens de Armeniërs op. Enzovoort; Easterly zegt "virtually every country".
Nog interessanter wordt het wanneer je denkt aan gevallen waar een bepaald "ras" wegens verschillende resultaten in het ene geval als inferieur wordt gebrandmerkt, terwijl hetzelfde "ras" in andere omstandigheden (en betere resultaten) ineens superieur wordt! Ik denk opnieuw aan de Japanners en de Koreanen. Zonder te weten waar ik het vandaan heb herinner ik me dat ooit groepen joden uit achtergestelde condities laag scoorden in de bewuste tests (ik denk dat het de VS, een dikke eeuw geleden, moet geweest zijn) zodat er een populair vooroordeel ontstond: "de" joden waren dom. En de mooste van allemaal: zowat de hele negentiende eeuw "wist" de hele wereld dat de Vlamingen lui, traag en (vooral) dom waren, zoals je met de grootst mogelijke vanzelfsprekendheid kon aflezen aan hun economische resultaten.
Mocht iemand die vreesde bij mij als "dom rechts" te zijn geklasseerd tot hier hebben gelezen; laat het even weten, ik herzie onmiddellijk je status! Zeker als je je iets kan voorstellen bij de reden waarom ik de causaliteit zie lopen van welvaart naar resultaten op IQ tests, en niet omgekeerd.
-------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/01/over-rassen-en-intelligentie.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/11/vijf-stappen-op-zoek-naar-wijsheid.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/11/brad-delong-heeft-het-ook-over-iq.html
Aziaten: 116
Blanken: 100
Hispanics: 76.33
Indianen: 73.53
Zwarten: 70.92
Het eerste dat me, quasi onmiddellijk, te binnen schiet is dat er een soortgelijk verband bestaat tussen min of meer dezelfde groepen en resultaten op IQ testen (algemeen maar misleidend "intelligentietests" genoemd). Daarop komt iets bij me op als "natuurlijk, want er is een sterk causaal verband tussen welvaart en resultaten van IQ tests" (1). En daarop kwam dan weer "hoewel veel mensen zullen zeggen dat het omgekeerd is, en dat klinkt nog veel vanzelfsprekender". Dat laatste is niet moeilijk, want alle simplismen klinken vanzelfsprekend, en dat is ook altijd de reden waarom ze veel vaker geloofd worden.
Maar in dat geval moet je natuurlijk ook kunnen zeggen waarom jij, die het immers weer eens allemaal beter weet, zo vanzelfsprekend de causaliteit in de omgekeerde richting ziet lopen dan al die fatsoenlijke mensen met al hun gezond verstand (2).
Overigens is er nog een extra punt dat je in de IQ debatten ook altijd te horen krijgt om de standaard richting te bewijzen. Van de 160 rijkste Amerikanen is 40% jood, hoewel van alle Amerikanen slechts 2% jood is. Ook niet goed voor mijn opinies is dat je in landen als Mexico en Guatemala en Zuid Afrika analoge verschillen ziet tussen oorspronkelijke bewoners (die het slechter doen) en nakomelingen van inwijkelingen.
Alleen moet je om de causale relaties "ras => inkomens" en "ras => IQ testen" vol te houden nu dringend ophouden met lezen. Want anders kom je ook te weten dat binnen de groepen van oorspronkelijke bewoners... aanzienlijke verschillen bestaan tussen de gemiddelde inkomens! In Guatemala, bijvoorbeeld, gaat het om 22% - een vergelijkbare orde van grootte. De grootste spreiding tussen "all black" gemeenschappen in Zuid Afrika bedraagt 54%. Als je bepaalde verschillen (in casu inkomen) wil wijten aan factoren als "ras, onder verstaan: IQ", en vervolgens constateer je dat precies dezelfde verschillen ontstaan wanneer de factor in kwestie gewoon niet aanwezig is - wordt het dan niet tijd om je af te vragen wat de werkelijke oorzakelijke factor is?
In dezelfde categorie hoort mijn eerdere opmerking (3) thuis. De "Aziaten" die in Amerika zo goed scoren zijn klassiek altijd "Japanners EN Koreanen". Maar als je dezelfde tests afneemt in Japan vind je juist dat Koreanen er tien IQ punten minder scoren dan de Japanners zelf. Tien IQ punt is uit het blote hoofd ook wat de zwarten minder scoren dan de blanken in de VS.
En als je een bepaald verschil (in casu IQ verschillen tussen Japanners en Koreanen in Japan) wil wijten aan een bepaalde factor (in casu raciale verschillen tussen Japanners en Koreanen zoals de Japanners geloven), en je ziet dat die verschillen gewoon verdwijnen wanneer je dezelfde test afneemt van dezelfde "rassen", maar in een andere omgeving - wordt het dan niet tijd je af te vragen wat de werkelijke oorzakelijke factor is - bijvoorbeeld... die "andere omgeving"?
Die dingen kom je ook bij Easterly tegen wanneer het niet gaat over verschillen in "IQ", maar in inkomens. In bijna alle landen vind je wel bepaalde "business elites" (die dan ook gemiddeld rijker zijn dan de rest), en die vaak samenhangen met lidmaatschap van ethnische groepen. In Gambia zijn er de Serahule. In Kongo de Kasaians. In de VS zagen we al de joden. In mijn eigen hoofd komen ineens de Armeniërs op. Enzovoort; Easterly zegt "virtually every country".
Nog interessanter wordt het wanneer je denkt aan gevallen waar een bepaald "ras" wegens verschillende resultaten in het ene geval als inferieur wordt gebrandmerkt, terwijl hetzelfde "ras" in andere omstandigheden (en betere resultaten) ineens superieur wordt! Ik denk opnieuw aan de Japanners en de Koreanen. Zonder te weten waar ik het vandaan heb herinner ik me dat ooit groepen joden uit achtergestelde condities laag scoorden in de bewuste tests (ik denk dat het de VS, een dikke eeuw geleden, moet geweest zijn) zodat er een populair vooroordeel ontstond: "de" joden waren dom. En de mooste van allemaal: zowat de hele negentiende eeuw "wist" de hele wereld dat de Vlamingen lui, traag en (vooral) dom waren, zoals je met de grootst mogelijke vanzelfsprekendheid kon aflezen aan hun economische resultaten.
Mocht iemand die vreesde bij mij als "dom rechts" te zijn geklasseerd tot hier hebben gelezen; laat het even weten, ik herzie onmiddellijk je status! Zeker als je je iets kan voorstellen bij de reden waarom ik de causaliteit zie lopen van welvaart naar resultaten op IQ tests, en niet omgekeerd.
-------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/01/over-rassen-en-intelligentie.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/11/vijf-stappen-op-zoek-naar-wijsheid.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/11/brad-delong-heeft-het-ook-over-iq.html
donderdag 10 april 2008
"Kritisch Rationalisme" en Economie
De liberaal die probeert niet-dogmatisch te denken is (bijgevolg) niet zozeer gecharmeerd door William Easterly omdat die "liberaal-correct" denkt. De charme van Easterly zit integendeel in de momenten waarop hij de grenzen van zijn eigen modellen en assumpties aftast. Ik schreef al (1) over zijn besef dat af en toe markten niet tot "de beste resultaten" leiden. Er kunnen omstandigheden zijn die maken dat de activiteiten en initiatieven van het vrije individu niet het meest efficiënt zijn in het kader van toenemende welvaart.
Intussen vind ik in zijn boek (hoofdstuk 8) een mooie metafoor daarvoor. Kijk naar de huizenmarkt (de tekst heeft niets te maken met de crisis die zich op het moment van schrijven in het vastgoed afspeelt) en laat de waarde van de huizen staan voor de welvaart in het algemeen (zeg, iemands sociaal economische positie, of de geopolitieke positie van een land in de wereld, enzovoort). En wij, neo-liberalen, denken natuurlijk dat de waarde van een huis neerkomt op de prijs waartegen je het kan verkopen - de markt, dus.
Wat beïnvloedt nu zoal de waarde van een "huis"? Die waarde hangt (zonder twijfel) af van vragen als hoe goed je het huis onderhoudt: investeringen van tijd en geld. En ongetwijfeld kan je met nog meer investeringen die waarde nog meer verhogen: verbouwingen! Modernizeringen!
In een "American dream" filosofie is daarmee het verhaal verteld. De waarde van je "huis" (lees: de sociaal-economische positie) wordt bepaald door je eigen inspanningen. En wij, neo-liberalen, peinzen er niet over dat in vraag te stellen. Alleen durven de Easterly's van deze wereld onder ogen zien dat de waarde van dat "huis" niet alleen door de eigen inspanningen van de spelers wordt bepaald. Als je een huis in een buurt waar de gebruikte spuiten in de straten slingeren opknapt tot het een enorme villa is - dan zal je ontdekken dat je je huis nooit verkocht krijgt voor iets dat in verhouding staat tot wat je er aan inspanningen hebt ingestoken.
Dat is het probleem van verloederde buurten. Als enkele eigenaars de standaarden laten zakken en de rommel laten opstapelen, dan gaat meteen de hele buurt achteruit, en soms ontstaan vicieuze cirkels: de achteruitgang maakt extra inspanningen door de meest ambitieuze eigenaars ook minder waard, dus is het voor hen ook rationeel om die niet meer te doen, zodat de achteruitgang wéér een stap verder gaat, met als gevolg dat op zijn beurt... Enzovoort.
Kortom, vanaf een bepaald moment, wanneer je weet dat een extra inspanning aan je eigen huis zich nauwelijks of niet vertaalt in een waardestijging, kan je er maar beter niet aan beginnen. Maar eigenlijk zou je, in plaats van helemaal niets te doen, ook investeringen kunnen doen in de buurt. Er komt een moment waar de waarde van je "huis" ("de sociaal-economische positie") zo sterk beïnvloed wordt door de omgeving, en zo weinig door de eigen inspanningen, dat je je inspanningen beter op de "omgeving" richt!
Als we op dat punt van de metafoor naar de realiteit stappen, dan krijgen we de suggestie dat een radicaal "liberaal anarchisme", waar "de onzichtbare hand" altijd en overal tot optimale resultaten leidt, niet klopt. Er kunnen wel degelijk punten zijn waar de inspanningen van het individu beter in de "omgeving" worden gestopt - zeg: de sociale structuur - en het vrije individu meer zullen opleveren, dan iedereen "in vrijheid" laten beslissen om het geheel te laten verkommeren.
Wij, neo-liberalen zullen natuurlijk nog steeds, gebaseerd op veel theoretisch inzicht en historische feiten, uiterst wantrouwig kijken naar alle voorstellen die we in die richting te zien krijgen: Karl Popper! Kritisch rationalisme! Alles is weliswaar te bekijken, maar het zal toch de kritische toets moeten doorstaan!
Maar zeg nu zelf, als je het zo uitdrukkelijk van denkers als Easterly te zien krijgt - ziet dat er nu niet stukken beter uit dan dat eeuwige vieren van het eigen Grote Gelijk, waarbij we zelfs niet mogen kijken naar ideeën waar termen als "staat" en "overheid" voorkomen?
----------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/04/easterly-en-market-failure.html
Intussen vind ik in zijn boek (hoofdstuk 8) een mooie metafoor daarvoor. Kijk naar de huizenmarkt (de tekst heeft niets te maken met de crisis die zich op het moment van schrijven in het vastgoed afspeelt) en laat de waarde van de huizen staan voor de welvaart in het algemeen (zeg, iemands sociaal economische positie, of de geopolitieke positie van een land in de wereld, enzovoort). En wij, neo-liberalen, denken natuurlijk dat de waarde van een huis neerkomt op de prijs waartegen je het kan verkopen - de markt, dus.
Wat beïnvloedt nu zoal de waarde van een "huis"? Die waarde hangt (zonder twijfel) af van vragen als hoe goed je het huis onderhoudt: investeringen van tijd en geld. En ongetwijfeld kan je met nog meer investeringen die waarde nog meer verhogen: verbouwingen! Modernizeringen!
In een "American dream" filosofie is daarmee het verhaal verteld. De waarde van je "huis" (lees: de sociaal-economische positie) wordt bepaald door je eigen inspanningen. En wij, neo-liberalen, peinzen er niet over dat in vraag te stellen. Alleen durven de Easterly's van deze wereld onder ogen zien dat de waarde van dat "huis" niet alleen door de eigen inspanningen van de spelers wordt bepaald. Als je een huis in een buurt waar de gebruikte spuiten in de straten slingeren opknapt tot het een enorme villa is - dan zal je ontdekken dat je je huis nooit verkocht krijgt voor iets dat in verhouding staat tot wat je er aan inspanningen hebt ingestoken.
Dat is het probleem van verloederde buurten. Als enkele eigenaars de standaarden laten zakken en de rommel laten opstapelen, dan gaat meteen de hele buurt achteruit, en soms ontstaan vicieuze cirkels: de achteruitgang maakt extra inspanningen door de meest ambitieuze eigenaars ook minder waard, dus is het voor hen ook rationeel om die niet meer te doen, zodat de achteruitgang wéér een stap verder gaat, met als gevolg dat op zijn beurt... Enzovoort.
Kortom, vanaf een bepaald moment, wanneer je weet dat een extra inspanning aan je eigen huis zich nauwelijks of niet vertaalt in een waardestijging, kan je er maar beter niet aan beginnen. Maar eigenlijk zou je, in plaats van helemaal niets te doen, ook investeringen kunnen doen in de buurt. Er komt een moment waar de waarde van je "huis" ("de sociaal-economische positie") zo sterk beïnvloed wordt door de omgeving, en zo weinig door de eigen inspanningen, dat je je inspanningen beter op de "omgeving" richt!
Als we op dat punt van de metafoor naar de realiteit stappen, dan krijgen we de suggestie dat een radicaal "liberaal anarchisme", waar "de onzichtbare hand" altijd en overal tot optimale resultaten leidt, niet klopt. Er kunnen wel degelijk punten zijn waar de inspanningen van het individu beter in de "omgeving" worden gestopt - zeg: de sociale structuur - en het vrije individu meer zullen opleveren, dan iedereen "in vrijheid" laten beslissen om het geheel te laten verkommeren.
Wij, neo-liberalen zullen natuurlijk nog steeds, gebaseerd op veel theoretisch inzicht en historische feiten, uiterst wantrouwig kijken naar alle voorstellen die we in die richting te zien krijgen: Karl Popper! Kritisch rationalisme! Alles is weliswaar te bekijken, maar het zal toch de kritische toets moeten doorstaan!
Maar zeg nu zelf, als je het zo uitdrukkelijk van denkers als Easterly te zien krijgt - ziet dat er nu niet stukken beter uit dan dat eeuwige vieren van het eigen Grote Gelijk, waarbij we zelfs niet mogen kijken naar ideeën waar termen als "staat" en "overheid" voorkomen?
----------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/04/easterly-en-market-failure.html
woensdag 9 april 2008
Bladerend door de krant De Standaard
Vandaag wijdde de krant De Standaard een hele voorpagina aan de kerkfabrieken. Waw! Hijg! Daar zat ik nu al màànden op te wachten - in één ruk heb ik het uitgelezen! Dàt is nog eens een krant voor intellectuelen, die willen volgen wat er in de wereld gebeurt! Ik weet zeker dat de archeologen van over duizend jaar maar kunnen hopen dat er nog een exemplaar van deze krant bewaard blijft, zodat ze toch een béétje een idee hebben van wat de wereld dreef in 2,008...
En een hele voorpagina lang, hé. Ik vermoed dat als dat op Speels maar Serieus was verschenen iedereen het "te veel, te lang, te moeilijk en te luid" had gevonden.
Maar we bladeren verder. Een klein artikeltje waarin een familielid van onze versgebakken minister Jo Van Deurzen opmerkt dat "het", sinds de staatsman zoveel verantwoordelijkheid heeft, niet meer plezant is. Elke dag afgepeigerd thuiskomen... ik heb er eigenlijk veel sympathie voor.
Maar tegelijk moet ik onweerstaanbaar terugdenken aan die eerste wet van Parkinson (1). "Arbeid neemt meer tijd in beslag naarmate er meer tijd voor beschikbaar is". Want zeg nu zelf, het is niet met de onderhandelingen na de verkiezingen, noch met de politieke beslissingen van de staat België dat de wereldproblemen grote vooruitgang zullen boeken. Met andere woorden, de enorme tijdsinvesteringen die die mensen opbrengen worden helemaal niet bepaald door het belang van de activiteit. Die laatste, als we even gewoon eerlijk zijn, situeert zich dichter bij het punt dat we "grootst mogelijke onbeduidendheid" kunnen noemen, nietwaar? Als we héél eerlijk zijn?
(Ah, ineens moet ik ook terugdenken aan deze goeie ouwe van me...
http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/08/alfamannetjes.html )
Maar goed, zolang wij er blijven inlopen is er inderdaad niet echt reden waarom de politiekers met de komedie zouden ophouden.
Een laatste artikel dat mijn aandacht trok vertelde dat China vindt dat we ze niet mogen bekritizeren over Tibet. Wat wij allemaal maar niet snappen, zo vernemen we, is dat ze eigenlijk bezig zijn met een "beschavingsmissie" die een "achterlijk land" op "weg naar de moderniteit" moet helpen.
Fout, Chinezen! Helemaal fout! Wat jullie moeten doen is verklaren dat er "regime change" moet komen, en het Amerikaans establishment zal jullie meteen gelijk geven! Je moet beweren dat er een "bedreiging" uitgaat van Tibet, en dat er daar aan massavernietigingswapens wordt gewerkt, en trouwens, Tibet was betrokken bij al die instortingen van koolmijnen, en... floep! Het hoeft zelfs geen schijn van waarheid te vertonen, en je zal er toch met grote overmacht kunnen binnenvallen en het zaakje vele jaren militair bezet houden... En op basis waarvan zou, bijvoorbeeld, het Westen, in godsnaam ooit kunnen zeggen dat ze er niet mee akkoord gaan?
--------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/07/de-wet-van-parkinson.html
En een hele voorpagina lang, hé. Ik vermoed dat als dat op Speels maar Serieus was verschenen iedereen het "te veel, te lang, te moeilijk en te luid" had gevonden.
Maar we bladeren verder. Een klein artikeltje waarin een familielid van onze versgebakken minister Jo Van Deurzen opmerkt dat "het", sinds de staatsman zoveel verantwoordelijkheid heeft, niet meer plezant is. Elke dag afgepeigerd thuiskomen... ik heb er eigenlijk veel sympathie voor.
Maar tegelijk moet ik onweerstaanbaar terugdenken aan die eerste wet van Parkinson (1). "Arbeid neemt meer tijd in beslag naarmate er meer tijd voor beschikbaar is". Want zeg nu zelf, het is niet met de onderhandelingen na de verkiezingen, noch met de politieke beslissingen van de staat België dat de wereldproblemen grote vooruitgang zullen boeken. Met andere woorden, de enorme tijdsinvesteringen die die mensen opbrengen worden helemaal niet bepaald door het belang van de activiteit. Die laatste, als we even gewoon eerlijk zijn, situeert zich dichter bij het punt dat we "grootst mogelijke onbeduidendheid" kunnen noemen, nietwaar? Als we héél eerlijk zijn?
(Ah, ineens moet ik ook terugdenken aan deze goeie ouwe van me...
http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/08/alfamannetjes.html )
Maar goed, zolang wij er blijven inlopen is er inderdaad niet echt reden waarom de politiekers met de komedie zouden ophouden.
Een laatste artikel dat mijn aandacht trok vertelde dat China vindt dat we ze niet mogen bekritizeren over Tibet. Wat wij allemaal maar niet snappen, zo vernemen we, is dat ze eigenlijk bezig zijn met een "beschavingsmissie" die een "achterlijk land" op "weg naar de moderniteit" moet helpen.
Fout, Chinezen! Helemaal fout! Wat jullie moeten doen is verklaren dat er "regime change" moet komen, en het Amerikaans establishment zal jullie meteen gelijk geven! Je moet beweren dat er een "bedreiging" uitgaat van Tibet, en dat er daar aan massavernietigingswapens wordt gewerkt, en trouwens, Tibet was betrokken bij al die instortingen van koolmijnen, en... floep! Het hoeft zelfs geen schijn van waarheid te vertonen, en je zal er toch met grote overmacht kunnen binnenvallen en het zaakje vele jaren militair bezet houden... En op basis waarvan zou, bijvoorbeeld, het Westen, in godsnaam ooit kunnen zeggen dat ze er niet mee akkoord gaan?
--------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/07/de-wet-van-parkinson.html
dinsdag 8 april 2008
Die eerste schooldag...
Een week op voorhand kondigde peuter Sarah aan bij de grootmoeder: "Saa'tje zal naar schooltje gaan, eh?"
Hierop maakte de grootmoeder de gepaste bevestigende en enthousiaste geluiden, waarop peuter Sarah desondanks liet volgen, met een bezorgd gezichtje: "Saa'tje moet nie wenen, eh?"
Papa verbergt moedeloos zijn gezicht in zijn handen. Als de wereld de ukkepukken over de school vertelt in termen van "je moet niet wenen, hoor" (alternatief: "je moet flink zijn"), dan moet je ook niet verwonderd zijn wanneer de peuter in kwestie met een sip gezichtje aan de grote dag begint.
Dus daar staan we aan de schoolpoort, samen met een hoop mama's en een zeer uitzonderlijke andere papa, en we staren allemaal de grote speelplaats in, met niet minder grote oogjes dan die van peuter Sarah zelf. Ze was eigenlijk heel flink, die kleine pruts, maar toen het moment van afscheid was gekomen vloeiden natuurlijk toch de traantjes. Wij, ervaren ouders, maakten korte metten met dat moment. Een opgewekt "tot straks, Saartje!", een half oog op de troostende hand die de juffrouw uitstak, en dat was het ongeveer.
Maar deze donkere wolk had een zeer brede zilveren rand. Er was namelijk ook nog peuter Lena, op wie wij vrij veel hoop hadden gevestigd, en die haar beloftes op dat goede moment kwam waarmaken. Peuter Lena, moet je weten, was één van de vriendinnetjes van peuter Sarah in de crèche, die evenwel al enkele weken schooltje achter de kiezen had. Peuter Lena kwam juist op dat strategisch moment toegelopen onder het slaken van kreten als "Saartje, Saartje, Saartje!"...
En mama en papa konden vertrekken in de wetenschap dat peuter Sarah zich toch niet helemààl in de steek gelaten zou voelen.
's Middags - jaja, deze moderne papa had speciaal een dag verlof genomen - zag papa door de spijlen van het schoolhek de allerkleinsten in een "treintje" (de peuters vormen een rijtje waarbij ze allemaal de handen op de schouder van de voorganger leggen) de speelplaats oversteken; peuter Sarah als allerlaatste. Even later kwamen de ouders in zicht en de ganse bende stortte zich uitgelaten in de armen van hun procreatoren. Peuter Sarah stormde mee naar voren - alleen, ze had mij niet gezien! Je zag op dat gezichtje die blik van verbijstering en twijfel, van "wat overkomt me nu weer?", waarmee ze veiligheidshalve maar mee deed met de rest, maar absoluut niet begreep waarom.
Natuurlijk zette papa snel een paar stappen naar voor en riep "Sààààààrtje" en het zonnetje dat toen doorbrak op het gezichtje van peuter Sarah... Nietzsche zou het hebben over één van die momenten die maken dat je het leven een oneindig aantal malen opnieuw zou willen herbeleven, tot in het kleinste detail.
Ze is moekes, van die eerste schooldagen, ons Saartje. Ze wisselt momenten dat ze bedremmeld zit te kijken af met momenten van grote drukdoenerij, en dan vertelt ze met haar onbeholpen zinnetjes wie er gevallen is en wie met de poppen gespeeld heeft en wat juffrouw Griet allemaal gedaan heeft. Je voelt dat ze heel erg haar best doet om flink te zijn, en te doen wat al die volwassenen zo hard van haar verlangen - maar makkelijk is het niet...
Volgens mij zal het hoogstens een paar weken duren en ze voelt zich op dat schooltje als een vis in het water.
Hierop maakte de grootmoeder de gepaste bevestigende en enthousiaste geluiden, waarop peuter Sarah desondanks liet volgen, met een bezorgd gezichtje: "Saa'tje moet nie wenen, eh?"
Papa verbergt moedeloos zijn gezicht in zijn handen. Als de wereld de ukkepukken over de school vertelt in termen van "je moet niet wenen, hoor" (alternatief: "je moet flink zijn"), dan moet je ook niet verwonderd zijn wanneer de peuter in kwestie met een sip gezichtje aan de grote dag begint.
Dus daar staan we aan de schoolpoort, samen met een hoop mama's en een zeer uitzonderlijke andere papa, en we staren allemaal de grote speelplaats in, met niet minder grote oogjes dan die van peuter Sarah zelf. Ze was eigenlijk heel flink, die kleine pruts, maar toen het moment van afscheid was gekomen vloeiden natuurlijk toch de traantjes. Wij, ervaren ouders, maakten korte metten met dat moment. Een opgewekt "tot straks, Saartje!", een half oog op de troostende hand die de juffrouw uitstak, en dat was het ongeveer.
Maar deze donkere wolk had een zeer brede zilveren rand. Er was namelijk ook nog peuter Lena, op wie wij vrij veel hoop hadden gevestigd, en die haar beloftes op dat goede moment kwam waarmaken. Peuter Lena, moet je weten, was één van de vriendinnetjes van peuter Sarah in de crèche, die evenwel al enkele weken schooltje achter de kiezen had. Peuter Lena kwam juist op dat strategisch moment toegelopen onder het slaken van kreten als "Saartje, Saartje, Saartje!"...
En mama en papa konden vertrekken in de wetenschap dat peuter Sarah zich toch niet helemààl in de steek gelaten zou voelen.
's Middags - jaja, deze moderne papa had speciaal een dag verlof genomen - zag papa door de spijlen van het schoolhek de allerkleinsten in een "treintje" (de peuters vormen een rijtje waarbij ze allemaal de handen op de schouder van de voorganger leggen) de speelplaats oversteken; peuter Sarah als allerlaatste. Even later kwamen de ouders in zicht en de ganse bende stortte zich uitgelaten in de armen van hun procreatoren. Peuter Sarah stormde mee naar voren - alleen, ze had mij niet gezien! Je zag op dat gezichtje die blik van verbijstering en twijfel, van "wat overkomt me nu weer?", waarmee ze veiligheidshalve maar mee deed met de rest, maar absoluut niet begreep waarom.
Natuurlijk zette papa snel een paar stappen naar voor en riep "Sààààààrtje" en het zonnetje dat toen doorbrak op het gezichtje van peuter Sarah... Nietzsche zou het hebben over één van die momenten die maken dat je het leven een oneindig aantal malen opnieuw zou willen herbeleven, tot in het kleinste detail.
Ze is moekes, van die eerste schooldagen, ons Saartje. Ze wisselt momenten dat ze bedremmeld zit te kijken af met momenten van grote drukdoenerij, en dan vertelt ze met haar onbeholpen zinnetjes wie er gevallen is en wie met de poppen gespeeld heeft en wat juffrouw Griet allemaal gedaan heeft. Je voelt dat ze heel erg haar best doet om flink te zijn, en te doen wat al die volwassenen zo hard van haar verlangen - maar makkelijk is het niet...
Volgens mij zal het hoogstens een paar weken duren en ze voelt zich op dat schooltje als een vis in het water.
zondag 6 april 2008
Easterly en "market failure"
In 2,001 publiceerde William Easterly zijn The Elusive Quest for Growth (1) en hij was meteen de held van mensen zoals ik. Je weet wel, we adopteren de term "neo-liberalen" als geuzennaam, omdat we genoeg reden zien om te pleiten voor liberale ontwikkeling (vertrouw op de resultaten van het individu dat vrij voor zichzelf denkt en handelt), terwijl de tegenstanders die reden niet zien: tot het punt dat wij ons afvragen of (en waarom) ze die niet willen zien.
Easterly, dat is hoe wij zelf wilden zijn! Vrije markten! Beperk het overheidsoptreden! Mensen reageren op stimuli! Alles gebaseerd op heel veel economische theorie, maar ook heel veel ervaring in ontwikkelingslanden - waar hij bepaald niet blind was voor de tekortkomingen van die theorie. En filosofisch een loepzuivere erfgenaam van Friedrich Hayek (2) - spreek in Easterly's nabijheid het woord "plan" uit en er trekt een scheur door het universum.
Kortom, mensen zoals ik moeten oppassen dat we niet zelf terechtkomen in de categorie die bij mij "dom rechts" zou heten - neem vooral mee dat "dom links" geen haar beter is (3). We kennen de symptomen: "wij" zijn de goeden en "zij" zijn de slechten. "Wij" hebben gelijk en "zij" hebben ongelijk. Bovendien hebben we gelijk tot in de kleinste details, want zelfs als we op het niveau van de meest simpele feiten geen gelijk hebben, hebben we toch nog altijd gelijk. En voor dat laatste zijn we bereid te gaan loeien en schelden dat horen en zien vergaan.
Dat laatste is nodig voor de schampere kwalificatie "dom links" (of "rechts"), maar als het enige verschil is dat we niet gaan schelden om onze vooroordelen blijven we intellectueel gesproken in een wankele positie. Hoe weten we nu of we Easterly niet in die laatste categorie terugvinden?
Een goede indicatie is altijd wanneer we juist niet beweren dat we altijd, overal en tot in de laatste details gelijk hebben. Dus ter herinnering, "wij" geloven (sic...) in beperkte overheden en veel, heel veel, vrije markten. Maar dat belet Easterly niet te schrijven, in de intro van zijn "Part III" (het deel waar hij op zoek naar oplossingen probeert nieuwe richtingen in te slaan):
"Overcoming the bad luck and initial poverty that trap the poor often requires direct government-created incentives to grow out of poverty."
Dat staat nog altijd allemaal temidden van veel verzekeringen (en voorbeelden) dat er verschillende manieren zijn waarop overheidsoptreden economische ontwikkeling kan vermoorden. Maar het blijft iets heel anders dan het rechts fundamentalisme dat van het idee dat een overheid wel eens, hoe uitzonderlijk ook, iets goeds zou kunnen doen meteen een hartaanval krijgt. (Ik wil er aan herinneren dat ik al eens verwezen heb (4) naar een tekst van Ivan Janssens, die datzelfde vertelde op een manier die op mij overkwam als manna uit de hemel.)
Easterly geeft ook zelf een concreet voorbeeld, in zijn volgende hoofdstuk, het achtste van het boek:
"A society benefits from a lot of investment in knowledge by that society; an individual does not fully benefit from a lot of knowlegde creation by that individual. This means that market incentives to create knowledge will not be strong enough, even when that knowledge is socially beneficial. The free market will not lead to the best possible outcome (...)." (The Elusive Quest for Growth, hoofdstuk 8, §3)
We krijgen ook de reden waarom een vrije markt, overgelaten aan zichzelf, in bepaalde gevallen niet naar een optimaal resultaat leidt. Het resultaat van een inspanning - "the rate of return" - is iets dat niet alleen in de handen van de ondernemer (in dit geval, beter gezegd: de onderzoeker) ligt, maar ook afhankelijk is van de samenleving waarin die inspanningen tot stand komt:
"The rate of return to new investment in knowledge depends on the total stock of knowldge in the economy. If the rate of return is falling well short of the minimum, then a single individual's investment is too small to move the whole industry or the whole economy above the treshold." (The Elusive Quest for Growth, hoofdstuk 8, §4)
Enkele paragrafen verder gevolgd door de conclusie:
"Laissez-faire policy by the government may well leave the economy or some parts of it, in a vicious circle. Getting into the virtuous circle may require conscious government intervention in knowledge creation." (The Elusive Quest for Growth, hoofdstuk 8 §4)
Ik hoop dat je mijn punt ziet. In de letterlijke zin kan je heel goed uitdrukkingen gebruiken als "je zal bij Easterly maar heel weinig pleidooien voor overheidsoptreden vinden". Maar laat je vooral niet wijsmaken dat je bij de grote auteurs (het "rechts maar toch goed" van een aantal eerdere (5) posts hier) van ons "luciede rechts" (dat is hier vanzelfsprekend alleen maar mijn eigen term om een tegenstelling met een andere term van mij, "dom rechts", te maken) zal vinden dat er helemaal geen overheid nodig is (of mag zijn).
---------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/02/william-easterly.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/03/over-armoede-en-economische-groei.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/01/friedrich-hayek-rechts-maar-toch-goed.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/09/de-opvallende-parallel-tussen-dom_26.html
(4) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/06/wat-is-een-marktfundamentalist.html
(5) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/08/rechts-maar-toch-goed.html
Easterly, dat is hoe wij zelf wilden zijn! Vrije markten! Beperk het overheidsoptreden! Mensen reageren op stimuli! Alles gebaseerd op heel veel economische theorie, maar ook heel veel ervaring in ontwikkelingslanden - waar hij bepaald niet blind was voor de tekortkomingen van die theorie. En filosofisch een loepzuivere erfgenaam van Friedrich Hayek (2) - spreek in Easterly's nabijheid het woord "plan" uit en er trekt een scheur door het universum.
Kortom, mensen zoals ik moeten oppassen dat we niet zelf terechtkomen in de categorie die bij mij "dom rechts" zou heten - neem vooral mee dat "dom links" geen haar beter is (3). We kennen de symptomen: "wij" zijn de goeden en "zij" zijn de slechten. "Wij" hebben gelijk en "zij" hebben ongelijk. Bovendien hebben we gelijk tot in de kleinste details, want zelfs als we op het niveau van de meest simpele feiten geen gelijk hebben, hebben we toch nog altijd gelijk. En voor dat laatste zijn we bereid te gaan loeien en schelden dat horen en zien vergaan.
Dat laatste is nodig voor de schampere kwalificatie "dom links" (of "rechts"), maar als het enige verschil is dat we niet gaan schelden om onze vooroordelen blijven we intellectueel gesproken in een wankele positie. Hoe weten we nu of we Easterly niet in die laatste categorie terugvinden?
Een goede indicatie is altijd wanneer we juist niet beweren dat we altijd, overal en tot in de laatste details gelijk hebben. Dus ter herinnering, "wij" geloven (sic...) in beperkte overheden en veel, heel veel, vrije markten. Maar dat belet Easterly niet te schrijven, in de intro van zijn "Part III" (het deel waar hij op zoek naar oplossingen probeert nieuwe richtingen in te slaan):
"Overcoming the bad luck and initial poverty that trap the poor often requires direct government-created incentives to grow out of poverty."
Dat staat nog altijd allemaal temidden van veel verzekeringen (en voorbeelden) dat er verschillende manieren zijn waarop overheidsoptreden economische ontwikkeling kan vermoorden. Maar het blijft iets heel anders dan het rechts fundamentalisme dat van het idee dat een overheid wel eens, hoe uitzonderlijk ook, iets goeds zou kunnen doen meteen een hartaanval krijgt. (Ik wil er aan herinneren dat ik al eens verwezen heb (4) naar een tekst van Ivan Janssens, die datzelfde vertelde op een manier die op mij overkwam als manna uit de hemel.)
Easterly geeft ook zelf een concreet voorbeeld, in zijn volgende hoofdstuk, het achtste van het boek:
"A society benefits from a lot of investment in knowledge by that society; an individual does not fully benefit from a lot of knowlegde creation by that individual. This means that market incentives to create knowledge will not be strong enough, even when that knowledge is socially beneficial. The free market will not lead to the best possible outcome (...)." (The Elusive Quest for Growth, hoofdstuk 8, §3)
We krijgen ook de reden waarom een vrije markt, overgelaten aan zichzelf, in bepaalde gevallen niet naar een optimaal resultaat leidt. Het resultaat van een inspanning - "the rate of return" - is iets dat niet alleen in de handen van de ondernemer (in dit geval, beter gezegd: de onderzoeker) ligt, maar ook afhankelijk is van de samenleving waarin die inspanningen tot stand komt:
"The rate of return to new investment in knowledge depends on the total stock of knowldge in the economy. If the rate of return is falling well short of the minimum, then a single individual's investment is too small to move the whole industry or the whole economy above the treshold." (The Elusive Quest for Growth, hoofdstuk 8, §4)
Enkele paragrafen verder gevolgd door de conclusie:
"Laissez-faire policy by the government may well leave the economy or some parts of it, in a vicious circle. Getting into the virtuous circle may require conscious government intervention in knowledge creation." (The Elusive Quest for Growth, hoofdstuk 8 §4)
Ik hoop dat je mijn punt ziet. In de letterlijke zin kan je heel goed uitdrukkingen gebruiken als "je zal bij Easterly maar heel weinig pleidooien voor overheidsoptreden vinden". Maar laat je vooral niet wijsmaken dat je bij de grote auteurs (het "rechts maar toch goed" van een aantal eerdere (5) posts hier) van ons "luciede rechts" (dat is hier vanzelfsprekend alleen maar mijn eigen term om een tegenstelling met een andere term van mij, "dom rechts", te maken) zal vinden dat er helemaal geen overheid nodig is (of mag zijn).
---------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/02/william-easterly.html
EN http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/03/over-armoede-en-economische-groei.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/01/friedrich-hayek-rechts-maar-toch-goed.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/09/de-opvallende-parallel-tussen-dom_26.html
(4) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/06/wat-is-een-marktfundamentalist.html
(5) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/08/rechts-maar-toch-goed.html
Over geneeskunde, economie en ethiek
In een late reactie op de post "de dingen die men niet wil weten" (1) maakt "Anoniem" enkele bedenkingen die de moeite zijn om bij stil te staan. Sta me toe te zeggen dat het altijd een beetje jammer is wanneer interessante kwesties door "anoniem" worden gepost. Ik heb geen enkel probleem met nicknames, zolang "we" maar weten dat posts van dezelfde persoon ook inderdaad van die persoon afkomstig zijn. "Anoniem" zal wel nooit enige geloofwaardigheid opbouwen, gezien wat er onder die naam zoal allemaal wordt uitgekraamd...
Laat me beginnen waar "Anoniem" eindigt: met een analogie tussen de economie en de geneeskunde. Indien medische innovatie altijd gepaard gaat met enorme veiligheidsmaatregelen, hoe zit dat dan met de economie? En als we beseffen dat geneeskunde en economie nogal sterk verschillen (zodat de analogie altijd wel mank zal gaan), moeten we dan niet juist extra voorzichtig zijn? Hoe zit dat met de ethiek?
Tja: teveel voor één post. Ethiek, bijvoorbeeld... Wat is ethiek? Volgens de autoriteit van wie? En gesteld dat het er is, en dat we weten wat het is; is het dan afdwingbaar? Zo ja, wat is dan het verschil met "wet"? En zo nee, wat hebben we er dan aan in deze discussie? Overigens zijn we er binnen de geneeskunde ook nog lang niet uit, ik denk ineens terug aan mijn posts over John le Carré (2) van twee jaar geleden.
Ik laat die onderwerpen hier maar links liggen, maar niet omdat ze niet interessant zijn. Laat me aannemen dat we om redenen van ethiek of iets anders meer voorzichtigheid willen inbrengen in de financiële innovatie. Dat is uiteindelijk wat er zit achter de roep naar meer regulering - en dus krijgen we daar ook antwoord op de vraag waarom dat niet altijd gemakkelijk is.
Het punt is, de hele economische geschiedenis is een aaneenschakeling van financiële experimenten, het grootste deel daarvan (in feite kan ik niet zo direct een ander voorbeeld bedenken, maar ik ben natuurlijk maar een amateur) met de bedoeling de liquiditeit van de economie te vergroten. Op de heel grote schaal zijn al die experimenten bijzonder heilzaam geweest. Ten eerste is die liquiditeit ook werkelijk vergroot tot het punt dat we functionerende moderne economieën hebben, en ten tweede hebben we enorm veel kunnen leren van de fouten en tekortkomingen van het verleden.
In het volle besef dat ik "Anoniem" hier niets nieuws vertel: we hebben nog geen manier om in de economie "gecontroleerde experimenten" te doen zoals in de geneeskunde. Dus als we nu moeten kiezen tussen helemaal geen fouten meer, vermits we ook helemaal geen vooruitgang meer proberen, of verdere vooruitgang, maar af en toe op de blaren zitten...?
OK, dat is een zwartwit voorstelling waarvan ongeveer iedereen begrijpt dat we moeten zoeken naar de "beste" tussenoplossing. En daaraan zitten veel problemen vast. Bijvoorbeeld is dat zoeken nu juist wat regulering probeert te doen. Maar die zal altijd achter de feiten aanhollen; een deel van het probleem was dat de bestaande regulering door de innovatie juist omzeild was - dat is ook haast nooit in de geschiedenis anders geweest. En verder is er het standpunt dat regulering afkomstig is van de staat, dat de staat per definitie niets goeds kan doen, ergo, regulering zal de problemen altijd alleen maar vergroten. Misschien is dat standpunt hier wel correct?
Met dat soort bedenkingen kunnen we nog lang doorgaan. Laat me geen twijfel laten bestaan: ik ben het eens met "Anoniem" dat veel deelnemers aan de financiële wereld erg onvoorzichtig zijn geweest, en dat er nu een hoop schade is; vaak bij onschuldige mensen, maar aan de andere kant ook bij henzelf. Toch moeten we de "voorzichtigheid" die we nu zo graag willen laten toepassen door de financiële wereld niet zelf uit het oog verliezen. Heel veel mensen staan nu luid te roepen over wat er allemaal moet gebeuren. Ik heb al verschillende voorbeelden gezien van hoe wat ze roepen hen niet zozeer interessant lijkt omdat ze er de problemen mee aanpakken, maar omdat het toelaat hun persoonlijke ideologie te bevestigen. Zo brult extreem links dat het allemaal een voorbeeld is van hoe het kapitalisme armoede veroorzaakt, terwijl een soort liberaal anarchisme er weer het bewijs in ziet dat de overheid zich helemaal nergens mee mag moeien.
Ik wil zeker niet iemand die zich vragen stelt bij dit onderwerp beschuldigen dat hij in één van dat soort kampen zit. Maar opnieuw, ik pleit ervoor dat we bij het nadenken over het onderwerp niet minder voorzichtigheid betrachten dan de voorzichtigheid die we de anderen willen doen naleven.
----------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/03/de-dingen-die-men-niet-wil-weten.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/05/constant-gardener-suite-maar-fin.html
Laat me beginnen waar "Anoniem" eindigt: met een analogie tussen de economie en de geneeskunde. Indien medische innovatie altijd gepaard gaat met enorme veiligheidsmaatregelen, hoe zit dat dan met de economie? En als we beseffen dat geneeskunde en economie nogal sterk verschillen (zodat de analogie altijd wel mank zal gaan), moeten we dan niet juist extra voorzichtig zijn? Hoe zit dat met de ethiek?
Tja: teveel voor één post. Ethiek, bijvoorbeeld... Wat is ethiek? Volgens de autoriteit van wie? En gesteld dat het er is, en dat we weten wat het is; is het dan afdwingbaar? Zo ja, wat is dan het verschil met "wet"? En zo nee, wat hebben we er dan aan in deze discussie? Overigens zijn we er binnen de geneeskunde ook nog lang niet uit, ik denk ineens terug aan mijn posts over John le Carré (2) van twee jaar geleden.
Ik laat die onderwerpen hier maar links liggen, maar niet omdat ze niet interessant zijn. Laat me aannemen dat we om redenen van ethiek of iets anders meer voorzichtigheid willen inbrengen in de financiële innovatie. Dat is uiteindelijk wat er zit achter de roep naar meer regulering - en dus krijgen we daar ook antwoord op de vraag waarom dat niet altijd gemakkelijk is.
Het punt is, de hele economische geschiedenis is een aaneenschakeling van financiële experimenten, het grootste deel daarvan (in feite kan ik niet zo direct een ander voorbeeld bedenken, maar ik ben natuurlijk maar een amateur) met de bedoeling de liquiditeit van de economie te vergroten. Op de heel grote schaal zijn al die experimenten bijzonder heilzaam geweest. Ten eerste is die liquiditeit ook werkelijk vergroot tot het punt dat we functionerende moderne economieën hebben, en ten tweede hebben we enorm veel kunnen leren van de fouten en tekortkomingen van het verleden.
In het volle besef dat ik "Anoniem" hier niets nieuws vertel: we hebben nog geen manier om in de economie "gecontroleerde experimenten" te doen zoals in de geneeskunde. Dus als we nu moeten kiezen tussen helemaal geen fouten meer, vermits we ook helemaal geen vooruitgang meer proberen, of verdere vooruitgang, maar af en toe op de blaren zitten...?
OK, dat is een zwartwit voorstelling waarvan ongeveer iedereen begrijpt dat we moeten zoeken naar de "beste" tussenoplossing. En daaraan zitten veel problemen vast. Bijvoorbeeld is dat zoeken nu juist wat regulering probeert te doen. Maar die zal altijd achter de feiten aanhollen; een deel van het probleem was dat de bestaande regulering door de innovatie juist omzeild was - dat is ook haast nooit in de geschiedenis anders geweest. En verder is er het standpunt dat regulering afkomstig is van de staat, dat de staat per definitie niets goeds kan doen, ergo, regulering zal de problemen altijd alleen maar vergroten. Misschien is dat standpunt hier wel correct?
Met dat soort bedenkingen kunnen we nog lang doorgaan. Laat me geen twijfel laten bestaan: ik ben het eens met "Anoniem" dat veel deelnemers aan de financiële wereld erg onvoorzichtig zijn geweest, en dat er nu een hoop schade is; vaak bij onschuldige mensen, maar aan de andere kant ook bij henzelf. Toch moeten we de "voorzichtigheid" die we nu zo graag willen laten toepassen door de financiële wereld niet zelf uit het oog verliezen. Heel veel mensen staan nu luid te roepen over wat er allemaal moet gebeuren. Ik heb al verschillende voorbeelden gezien van hoe wat ze roepen hen niet zozeer interessant lijkt omdat ze er de problemen mee aanpakken, maar omdat het toelaat hun persoonlijke ideologie te bevestigen. Zo brult extreem links dat het allemaal een voorbeeld is van hoe het kapitalisme armoede veroorzaakt, terwijl een soort liberaal anarchisme er weer het bewijs in ziet dat de overheid zich helemaal nergens mee mag moeien.
Ik wil zeker niet iemand die zich vragen stelt bij dit onderwerp beschuldigen dat hij in één van dat soort kampen zit. Maar opnieuw, ik pleit ervoor dat we bij het nadenken over het onderwerp niet minder voorzichtigheid betrachten dan de voorzichtigheid die we de anderen willen doen naleven.
----------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/03/de-dingen-die-men-niet-wil-weten.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/05/constant-gardener-suite-maar-fin.html
donderdag 3 april 2008
De Kardinaal en de Vrijzinnige
In een post van enkele dagen geleden (1) was ik erg onder de indruk van iets dat één van de tegenstanders van euthanasie had gezegd. Die had gezegd dat palliatieve zorg een beter alternatief voor euthanasie was. En toen had hij blijkbaar enorm de wind van voren gekregen, en verongelijkt opgemerkt (en dat is waar ik zo van onder de indruk was) "ik mag toch zeker wel eens aan mijn mening herinneren, of niet soms?". Om redenen die nogal met de actualiteit, zoals beschreven in de kranten van deze dagen (vroege lente 2,008 AD), te maken hebben zal ik dat perspectief met "de Kardinaal" aanduiden.
En ik geef dat perspectief gelijk! Palliatieve zorg is een mogelijk alternatief voor euthanasie, en "de Kardinaal" mag zijn opinie dat dat een beter alternatief is onder de aandacht brengen. En zo krachtig waren mijn ondersteunende emoties dat ik ter plaatse een middel verzon dat toelaat zijn gelijk nog meer in de verf te zetten.
Mijn redenering was dat zijn gelijk misschien wat moeilijk uit de startblokken kwam, omdat er (mijn hypothese, dus) een misverstand in het spel was. Misschien hadden al die vrijzinnigen die hem zo hadden aangevallen niet goed begrepen dat hij alleen maar aan een opinie herinnerde? Dus, dacht ik, als hij dat er nu eens heel duidelijk zou bijzeggen - zou dat het probleem niet oplossen? Kijk, gewoon heel duidelijk zeggen: "mijn opinie is [zus en zo] en natuurlijk begrijp ik dat anderen van mening kunnen verschillen, en natuurlijk laat ik iedereen hierin zijn eigen beslissingen nemen." Iets dergelijks.
Maar tegelijk wou ik ook niet discrimineren. Waarom zou ik eisen dat de Kardinaal aan meer voorwaarden moet voldoen om serieus genomen te worden dan de Vrijzinnige? En dus formuleerde ik mijn idee in zeer algemene termen. Zowel voor- als tegenstanders zouden eens duidelijk moeten zeggen dat ze alleen maar een opinie hadden, en de anderen in hun andere opinies lieten, en respecteerden, enzovoort.
Wat er toen gebeurde was ook best leerzaam. Onmiddellijk stond lezer Axxyanus op om te zeggen dat wat hem betrof iedereen alleen maar eigen opinies vertolkte en dat natuurlijk iedereen zelf mocht beslissen. En toen ik reageerde dat er alvast één vrijzinnige mijn "condities" vervulde gaf hij er prompt nog twee citaten bij. Je ziet heel duidelijk dat de vrijzinnigen helemaal niet van plan zijn om hun opinie op te dringen aan wie het anders ziet.
En zo heeft "de Vrijzinnige" wat mij betreft de condities vervuld om serieus genomen te worden. Van "de Kardinaal", daarentegen, heb ik nog niets gehoord. Dat maakt dat, steeds in mijn opinie, de vrees een beetje blijft hangen dat "de Kardinaal" wel degelijk hoopt zijn opinie door te drukken als universele waarheid, en universele regel. Niet dat ik er geen begrip voor heb als de Kardinaal mij niet persoonlijk op de hoogte stelt van zijn zieleroerselen. Maar de vrees blijft hangen.
--------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/03/een-eenvoudig-voorstel.html
En ik geef dat perspectief gelijk! Palliatieve zorg is een mogelijk alternatief voor euthanasie, en "de Kardinaal" mag zijn opinie dat dat een beter alternatief is onder de aandacht brengen. En zo krachtig waren mijn ondersteunende emoties dat ik ter plaatse een middel verzon dat toelaat zijn gelijk nog meer in de verf te zetten.
Mijn redenering was dat zijn gelijk misschien wat moeilijk uit de startblokken kwam, omdat er (mijn hypothese, dus) een misverstand in het spel was. Misschien hadden al die vrijzinnigen die hem zo hadden aangevallen niet goed begrepen dat hij alleen maar aan een opinie herinnerde? Dus, dacht ik, als hij dat er nu eens heel duidelijk zou bijzeggen - zou dat het probleem niet oplossen? Kijk, gewoon heel duidelijk zeggen: "mijn opinie is [zus en zo] en natuurlijk begrijp ik dat anderen van mening kunnen verschillen, en natuurlijk laat ik iedereen hierin zijn eigen beslissingen nemen." Iets dergelijks.
Maar tegelijk wou ik ook niet discrimineren. Waarom zou ik eisen dat de Kardinaal aan meer voorwaarden moet voldoen om serieus genomen te worden dan de Vrijzinnige? En dus formuleerde ik mijn idee in zeer algemene termen. Zowel voor- als tegenstanders zouden eens duidelijk moeten zeggen dat ze alleen maar een opinie hadden, en de anderen in hun andere opinies lieten, en respecteerden, enzovoort.
Wat er toen gebeurde was ook best leerzaam. Onmiddellijk stond lezer Axxyanus op om te zeggen dat wat hem betrof iedereen alleen maar eigen opinies vertolkte en dat natuurlijk iedereen zelf mocht beslissen. En toen ik reageerde dat er alvast één vrijzinnige mijn "condities" vervulde gaf hij er prompt nog twee citaten bij. Je ziet heel duidelijk dat de vrijzinnigen helemaal niet van plan zijn om hun opinie op te dringen aan wie het anders ziet.
En zo heeft "de Vrijzinnige" wat mij betreft de condities vervuld om serieus genomen te worden. Van "de Kardinaal", daarentegen, heb ik nog niets gehoord. Dat maakt dat, steeds in mijn opinie, de vrees een beetje blijft hangen dat "de Kardinaal" wel degelijk hoopt zijn opinie door te drukken als universele waarheid, en universele regel. Niet dat ik er geen begrip voor heb als de Kardinaal mij niet persoonlijk op de hoogte stelt van zijn zieleroerselen. Maar de vrees blijft hangen.
--------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/03/een-eenvoudig-voorstel.html
woensdag 2 april 2008
Tussen kunst en waanzin
LVB wijdt weer een post aan Mark Peeters:
http://lvb.net/item/6141
Mark Peeters is iemand die sinds jaar en dag beweert dat ruimtevaart niet bestaat, het is allemaal één grote hoax, raketten kunnen niet de ontsnappingsnelheid bereiken nodig om de planeet af te raken, enz enz. Aan die "zekerheid" worden vervolgens alle waarnemingen aangepast. Luc heeft persoonlijk de shuttle zien vertrekken? Het was maar een ballon waarmee het hele verhaal geënsceneerd werd! Er waren toch veel andere mensen, langsheen het lange traject van de shuttle die het zaakje hebben zien passeren? Er zijn dan ook verschillende ballons gebruikt, om het hele traject te bestrijken!
Enzovoort.
Bij mij komt zoiets meteen in de hoek van de creationisten terecht. Ik klasseer ze als kwaadaardig gevaarlijk - ik heb het hier niet over gelovigen die zich nooit met het onderwerp hebben beziggehouden, wel over de propagandisten die bewust feiten vervalsen - trek een complete wapenrusting aan en bestook ze met alle koekjes van eigen deeg die ik maar kan bereiden.
Maar in het geval Mark Peeters heeft een opmerking van Luc van lang geleden me doen inzien dat dat een foute reactie is. Mark Peeters, schreef Luc, dat is een kunstvorm!
En ik sta paf van de aha-erlebnis, en ik zie in: mark Peeters, dat is een kunstvorm.
En inderdaad, nu is hij zowaar interessant.
We hebben allemaal onze blinde vlekken, nietwaar?
En ja, voor kunst moet je waarschijnlijk een beetje gek zijn. Ik moet ineens denken aan een prachtige scène uit de reeks van Patrick O'Brian over zeilschepen. Captain Aubrey is (omstreeks 1,810) krijgsgevangene van de jonge VSA, en krijgt hoffelijk onderdak aangeboden door de hoofdarts van een lokaal hospitaal. Daar worden ook een aantal patiënten verpleegd omdat ze denken dat ze, bijvoorbeeld, Napoleon zijn: de lezer voelt wat ik bedoel.
Maar goed, Aubrey heeft niets anders te doen en raakt al snel "on speaking terms" met zijn medegasten. En eigenlijk vindt hij ze best grappig! Ook merkt hij na een tijdje iets interessants op. Ergens weten ze wel dat ze niet echt Napoleon zijn. Ze weten dat ze allemaal een spel spelen, een rol die ze onder elkaar ook zo goed mogelijk spelen, maar waar ze tegelijk niet echt uit kunnen - het blijft een vorm van waanzin. Toch blijft er een stukje van hun geest dat beter weet.
Na een tijdje merkt kapitein Aubrey op dat ze ook hem vragen wie hijzelf is, en dat, wanneer hij vertelt over zijn carrière bij de marine en zijn kapiteinschap van een Brits fregat, ze hem met dezelfde ernst en waardigheid aanhoren waarmee ze ook de verhalen van hun Napoleon en Keizer van China aanhoren...
En voor wie wil weten hoe de auteur er in slaagt om het daarmee nog lang niet gedaan te maken: je zal alle 20 boeken van de serie moeten lezen, want ik weet echt niet meer in welke het was... Maar het loont de moeite want het wordt echt nog veel mooier!
In elk geval werpt het verhaal licht op het fenomeen Mark Peeters. Ik neem aan dat ook in zijn geest ergens een hoekje, of zelfs een heel grote hoek zit, die als het moet veel beter weet. En ik neem aan dat ook hij daar een beetje in opgesloten zit, en dus maar ballonnen en andere oplossingen verzint naargelang de problemen zich aandienen...
En aan het einde van een lang maar toch wel een beetje droevig verhaal krijg je iemand die uiteindelijk onschadelijk is, en eigenlijk best grappig, en ergens zelfs interessant.
http://lvb.net/item/6141
Mark Peeters is iemand die sinds jaar en dag beweert dat ruimtevaart niet bestaat, het is allemaal één grote hoax, raketten kunnen niet de ontsnappingsnelheid bereiken nodig om de planeet af te raken, enz enz. Aan die "zekerheid" worden vervolgens alle waarnemingen aangepast. Luc heeft persoonlijk de shuttle zien vertrekken? Het was maar een ballon waarmee het hele verhaal geënsceneerd werd! Er waren toch veel andere mensen, langsheen het lange traject van de shuttle die het zaakje hebben zien passeren? Er zijn dan ook verschillende ballons gebruikt, om het hele traject te bestrijken!
Enzovoort.
Bij mij komt zoiets meteen in de hoek van de creationisten terecht. Ik klasseer ze als kwaadaardig gevaarlijk - ik heb het hier niet over gelovigen die zich nooit met het onderwerp hebben beziggehouden, wel over de propagandisten die bewust feiten vervalsen - trek een complete wapenrusting aan en bestook ze met alle koekjes van eigen deeg die ik maar kan bereiden.
Maar in het geval Mark Peeters heeft een opmerking van Luc van lang geleden me doen inzien dat dat een foute reactie is. Mark Peeters, schreef Luc, dat is een kunstvorm!
En ik sta paf van de aha-erlebnis, en ik zie in: mark Peeters, dat is een kunstvorm.
En inderdaad, nu is hij zowaar interessant.
We hebben allemaal onze blinde vlekken, nietwaar?
En ja, voor kunst moet je waarschijnlijk een beetje gek zijn. Ik moet ineens denken aan een prachtige scène uit de reeks van Patrick O'Brian over zeilschepen. Captain Aubrey is (omstreeks 1,810) krijgsgevangene van de jonge VSA, en krijgt hoffelijk onderdak aangeboden door de hoofdarts van een lokaal hospitaal. Daar worden ook een aantal patiënten verpleegd omdat ze denken dat ze, bijvoorbeeld, Napoleon zijn: de lezer voelt wat ik bedoel.
Maar goed, Aubrey heeft niets anders te doen en raakt al snel "on speaking terms" met zijn medegasten. En eigenlijk vindt hij ze best grappig! Ook merkt hij na een tijdje iets interessants op. Ergens weten ze wel dat ze niet echt Napoleon zijn. Ze weten dat ze allemaal een spel spelen, een rol die ze onder elkaar ook zo goed mogelijk spelen, maar waar ze tegelijk niet echt uit kunnen - het blijft een vorm van waanzin. Toch blijft er een stukje van hun geest dat beter weet.
Na een tijdje merkt kapitein Aubrey op dat ze ook hem vragen wie hijzelf is, en dat, wanneer hij vertelt over zijn carrière bij de marine en zijn kapiteinschap van een Brits fregat, ze hem met dezelfde ernst en waardigheid aanhoren waarmee ze ook de verhalen van hun Napoleon en Keizer van China aanhoren...
En voor wie wil weten hoe de auteur er in slaagt om het daarmee nog lang niet gedaan te maken: je zal alle 20 boeken van de serie moeten lezen, want ik weet echt niet meer in welke het was... Maar het loont de moeite want het wordt echt nog veel mooier!
In elk geval werpt het verhaal licht op het fenomeen Mark Peeters. Ik neem aan dat ook in zijn geest ergens een hoekje, of zelfs een heel grote hoek zit, die als het moet veel beter weet. En ik neem aan dat ook hij daar een beetje in opgesloten zit, en dus maar ballonnen en andere oplossingen verzint naargelang de problemen zich aandienen...
En aan het einde van een lang maar toch wel een beetje droevig verhaal krijg je iemand die uiteindelijk onschadelijk is, en eigenlijk best grappig, en ergens zelfs interessant.
dinsdag 1 april 2008
Onze VZW: een nieuwsbrief!
Op de site van onze VZW is de jongste nieuwsbrief geplaatst:
http://www.ape-assistance.org/uploads_doc/Nieuwsbrief%20apas%20Maart%202008.pdf
Natuurlijk ben ik als betrokken partij niet helemaal onbevooroordeeld, maar toch... Ik schrijf niet de nieuwsbrieven, laat staan dat ik maanden doorbreng in Kameroen of Kongo, zoals een paar van mijn "mede" bestuursleden. En dus denk ik dat toch een beetje objectief spreek wanneer ik zeg dat ik het de moeite waard vind. Tenslotte spreek ik ook als één van die mensen die het project financiëel steunen (komaan, beste lezer, een paar eurokes per maand...), en dus met een kritisch oog kijkt naar wat er met zijn geld gebeurt.
Wel, ik zie enkele algemene aankondigingen, en dan is er een stand van zaken van ons bijenproject. Goed, de regelmatige lezer van dit blog kende die stand van zaken al: maar toch. Je zal zien dat we nu (inderdaad) werk maken van de toekomstige verkoop, en ik signaleer dat ons budget er ook bij staat. Geen multimiljoenen project dus, waarvan een groot deel naar administratie of hotelkosten gaan, maar enkele duizenden transparante euro's, waarvan we proberen goed in de gaten te houden wat er precies mee gebeurt.
Wie zich al eens heeft afgevraagd hoe het liep met dat schooltje waar ik het ooit over had (1) komt aan zijn trekken in de volgende rubriek. Nee, ik vertel niet verder: waarom neem je niet een kijkje? Oh, ik verberg niet dat er ook bijstaat dat je het schooltje met zijn kindjes zelf ook kan steunen, hoor, de ware cynicus wist dat zo ook wel en had toch al beslist niet te gaan...
En als je dan weet dat er nog enkele relevante nieuwtjes opstaan (Jane Goodall komt naar België - zijn er eigenlijk veel lezers die zich nu afvragen "wie is Jane Goodall?" - biecht het eens op?), dan denk ik echt dat ik geen misplaatste reclame maak voor iets waarvan iedereen al weet dat het één van mijn stokpaardjes is.
Ik benadruk het nog eens, want het is belangrijk, ik ben alleen maar de papieren kamergeleerde die het allemaal vol bewondering zit te bekijken - dus dat is heus geen compliment aan mezelf. Maar de mensen die zich daar met dat schooltje en dat bijen project bezighouden, en die het zaakje hier vanuit onze VZW in België op gang houden en uiteindelijk die nieuwsbrief schrijven: die verdienen dat compliment. En daarom verwijs ik er maar even naar, met url en al...
-------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/03/een-schooltje-in-kameroen.html
http://www.ape-assistance.org/uploads_doc/Nieuwsbrief%20apas%20Maart%202008.pdf
Natuurlijk ben ik als betrokken partij niet helemaal onbevooroordeeld, maar toch... Ik schrijf niet de nieuwsbrieven, laat staan dat ik maanden doorbreng in Kameroen of Kongo, zoals een paar van mijn "mede" bestuursleden. En dus denk ik dat toch een beetje objectief spreek wanneer ik zeg dat ik het de moeite waard vind. Tenslotte spreek ik ook als één van die mensen die het project financiëel steunen (komaan, beste lezer, een paar eurokes per maand...), en dus met een kritisch oog kijkt naar wat er met zijn geld gebeurt.
Wel, ik zie enkele algemene aankondigingen, en dan is er een stand van zaken van ons bijenproject. Goed, de regelmatige lezer van dit blog kende die stand van zaken al: maar toch. Je zal zien dat we nu (inderdaad) werk maken van de toekomstige verkoop, en ik signaleer dat ons budget er ook bij staat. Geen multimiljoenen project dus, waarvan een groot deel naar administratie of hotelkosten gaan, maar enkele duizenden transparante euro's, waarvan we proberen goed in de gaten te houden wat er precies mee gebeurt.
Wie zich al eens heeft afgevraagd hoe het liep met dat schooltje waar ik het ooit over had (1) komt aan zijn trekken in de volgende rubriek. Nee, ik vertel niet verder: waarom neem je niet een kijkje? Oh, ik verberg niet dat er ook bijstaat dat je het schooltje met zijn kindjes zelf ook kan steunen, hoor, de ware cynicus wist dat zo ook wel en had toch al beslist niet te gaan...
En als je dan weet dat er nog enkele relevante nieuwtjes opstaan (Jane Goodall komt naar België - zijn er eigenlijk veel lezers die zich nu afvragen "wie is Jane Goodall?" - biecht het eens op?), dan denk ik echt dat ik geen misplaatste reclame maak voor iets waarvan iedereen al weet dat het één van mijn stokpaardjes is.
Ik benadruk het nog eens, want het is belangrijk, ik ben alleen maar de papieren kamergeleerde die het allemaal vol bewondering zit te bekijken - dus dat is heus geen compliment aan mezelf. Maar de mensen die zich daar met dat schooltje en dat bijen project bezighouden, en die het zaakje hier vanuit onze VZW in België op gang houden en uiteindelijk die nieuwsbrief schrijven: die verdienen dat compliment. En daarom verwijs ik er maar even naar, met url en al...
-------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/03/een-schooltje-in-kameroen.html
Slecht nieuws: de beurs... stijgt!
Deze keer gaat het eens niet over het gejammer dat opstijgt wanneer het slechte nieuws gaat over verloren jobs - en de beurs toch stijgt. Daarover heb ik het al eens eerder (1) gehad, en mijn opinie blijft onveranderd. Het gaat om een geval van hallucinante onwetendheid, niet zelden uitgebuit om propaganda ("het kapitalisme veroorzaakt de armoede in de wereld") mee te maken.
Maar het slechte nieuws waar ik het nu over heb is het nieuws dat enkele Europese banken (UBS en in mindere mate Deutsche) weer eens met grote kredietverliezen naar buiten komen. Dat is al een paar maanden schering en inslag, maar deze keer gebeurt er iets vreemds. De beurzen die al maanden op dit soort nieuws dalen - tot een punt dat bij verschillende gelegenheden het gebruik van het woord "paniek" niet overdreven was - gaan vandaag fors de hoogte in.
Sterker nog, het (voorlopig) dieptepunt ligt eerder vroeg in januari, en sindsdien liggen de beursgrafieken er (verhoudingsgewijs) plat bij. Een drietal maanden, nu al! Dat begint al een beetje op "uitbodemen" te lijken, en dat is altijd zoals een zwaluw in de late winter.
En bankaandelen die gaan stijgen wanneer ze nieuwe kredietverliezen aankondigen, dat lijkt al een hele vlucht zwaluwen - zij het dat ook die nog altijd verdwaald kunnen zijn.
Op dit punt moet ik herinneren aan mijn post over "never catch a falling knife" (2). Die was eigenlijk een oefening in kryptisch schrijven. Ik verklaar: De post is van 19 januari. Laten we eerst aannemen dat de beurzen nu niet juist dan beginnen uit te bodemen. Beeld je in dat je gewoon dezelfde rechte lijn naar beneden te zien krijgt; (minstens) drie maanden lang. Zie je het gebeuren? "Kijk toch eens naar mijn profetische gaven!" zal de would-be goeroe uitroepen. "Heb Ik Het Niet Gezegd?" Het stond duidelijk in mijn titel en iedereen die de post gelezen heeft en toch aandelen heeft gekocht is een kieken (zoals iedereen die mijn posts niet leest, maar dat sprak al vanzelf).
Maar wat als de beurzen dan eens waren gaan stijgen als raketten, juist vanaf januari? Haha! Een "oefening in kryptisch schrijven"! In die post stond ook nog het zinnetje "niets belet ons de messen op te rapen wanneer ze voor onze neus op de grond gevallen liggen"!
Zie je het weer gebeuren? Dat zou zelfs nog beter geweest zijn! Niets staat zo goed voor de would-be goeroe dan die vage, wazige zinnetjes, waarmee je diepe wijsheid suggereert die de begrijpende (en dus zelf ook diepzinnige) lezer wel weet te doorgronden - terwijl alle anderen alleen maar als te bot voor dit onderwerp te kijk staan.
(De lezer die op dit punt aan het sprookje De Nieuwe Kleren van de Keizer moet denken, die heeft het héél goed begrepen.)
Dus als de beurzen na dat postje waren gestegen zou de would-be goeroe op precies dat vage, wazige zinnetje wijzen, en monkelend suggereren, impliceren - de ware goeroe verlaagt zich natuurlijk nooit tot het doen van uitspraken die hem ongelijk kunnen geven: hij suggereert en impliceert - dat de diepzinnige lezer het wel had zien staan...
Kortom, het was een oefening in het soort tekstjes dat je moet schrijven om veel lezers te lokken - als je tenminste zonder gewetensbezwaren met een serieus gezicht uit je nek kan kletsen. (Ik moet ineens terugdenken aan de post over de nep schaakkampioen (3). Eén van mijn favorieten, eigenlijk, mag zo in de "best of".)
Dat zijn allemaal dingen waar we moeten leren doorheen zien. Het is een feit dat beurzen die - in dit soort markt, na dit soort tijdsverloop, en op dit soort nieuws - zomaar ineens de hoogte in gaan de indruk wekken dat ze vinden dat ze genoeg gedaald zijn. Let wel, het economisch nieuws kan best nog maanden sneeuwzwart blijven: beurzen anticiperen. Indien het signaal is zoals ik het hier interpreteer kan je eerder iets verwachten als een hoerastemming vanaf binnen een maand of zes of twaalf.
Maar natuurlijk kan ik dit allemaal mis hebben. We hebben nu al zoveel voorbeelden gehad van grote opluchting, op slechts enkele dagen gevolgd door een nieuwe, nog koudere douche. En had ik al gezegd dat ik niet probeer een goeroestatus te verwerven, wel integendeel?
Maar toch, snel een zinnetje toevoegen dat me zal toelaten van twee walletjes te eten. Na al dat optimisme bekijk ik even de beurskoersen, en ach... ik koop toch maar niets bij...
-------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/11/de-koortsthermometer-en-de-beurs.html
Overigens ook relevant in deze context: http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/02/beurscorrectie-geen-paniek.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/01/dont-catch-falling-knife.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/01/en-nog-mr-alfamannetjes.html
Maar het slechte nieuws waar ik het nu over heb is het nieuws dat enkele Europese banken (UBS en in mindere mate Deutsche) weer eens met grote kredietverliezen naar buiten komen. Dat is al een paar maanden schering en inslag, maar deze keer gebeurt er iets vreemds. De beurzen die al maanden op dit soort nieuws dalen - tot een punt dat bij verschillende gelegenheden het gebruik van het woord "paniek" niet overdreven was - gaan vandaag fors de hoogte in.
Sterker nog, het (voorlopig) dieptepunt ligt eerder vroeg in januari, en sindsdien liggen de beursgrafieken er (verhoudingsgewijs) plat bij. Een drietal maanden, nu al! Dat begint al een beetje op "uitbodemen" te lijken, en dat is altijd zoals een zwaluw in de late winter.
En bankaandelen die gaan stijgen wanneer ze nieuwe kredietverliezen aankondigen, dat lijkt al een hele vlucht zwaluwen - zij het dat ook die nog altijd verdwaald kunnen zijn.
Op dit punt moet ik herinneren aan mijn post over "never catch a falling knife" (2). Die was eigenlijk een oefening in kryptisch schrijven. Ik verklaar: De post is van 19 januari. Laten we eerst aannemen dat de beurzen nu niet juist dan beginnen uit te bodemen. Beeld je in dat je gewoon dezelfde rechte lijn naar beneden te zien krijgt; (minstens) drie maanden lang. Zie je het gebeuren? "Kijk toch eens naar mijn profetische gaven!" zal de would-be goeroe uitroepen. "Heb Ik Het Niet Gezegd?" Het stond duidelijk in mijn titel en iedereen die de post gelezen heeft en toch aandelen heeft gekocht is een kieken (zoals iedereen die mijn posts niet leest, maar dat sprak al vanzelf).
Maar wat als de beurzen dan eens waren gaan stijgen als raketten, juist vanaf januari? Haha! Een "oefening in kryptisch schrijven"! In die post stond ook nog het zinnetje "niets belet ons de messen op te rapen wanneer ze voor onze neus op de grond gevallen liggen"!
Zie je het weer gebeuren? Dat zou zelfs nog beter geweest zijn! Niets staat zo goed voor de would-be goeroe dan die vage, wazige zinnetjes, waarmee je diepe wijsheid suggereert die de begrijpende (en dus zelf ook diepzinnige) lezer wel weet te doorgronden - terwijl alle anderen alleen maar als te bot voor dit onderwerp te kijk staan.
(De lezer die op dit punt aan het sprookje De Nieuwe Kleren van de Keizer moet denken, die heeft het héél goed begrepen.)
Dus als de beurzen na dat postje waren gestegen zou de would-be goeroe op precies dat vage, wazige zinnetje wijzen, en monkelend suggereren, impliceren - de ware goeroe verlaagt zich natuurlijk nooit tot het doen van uitspraken die hem ongelijk kunnen geven: hij suggereert en impliceert - dat de diepzinnige lezer het wel had zien staan...
Kortom, het was een oefening in het soort tekstjes dat je moet schrijven om veel lezers te lokken - als je tenminste zonder gewetensbezwaren met een serieus gezicht uit je nek kan kletsen. (Ik moet ineens terugdenken aan de post over de nep schaakkampioen (3). Eén van mijn favorieten, eigenlijk, mag zo in de "best of".)
Dat zijn allemaal dingen waar we moeten leren doorheen zien. Het is een feit dat beurzen die - in dit soort markt, na dit soort tijdsverloop, en op dit soort nieuws - zomaar ineens de hoogte in gaan de indruk wekken dat ze vinden dat ze genoeg gedaald zijn. Let wel, het economisch nieuws kan best nog maanden sneeuwzwart blijven: beurzen anticiperen. Indien het signaal is zoals ik het hier interpreteer kan je eerder iets verwachten als een hoerastemming vanaf binnen een maand of zes of twaalf.
Maar natuurlijk kan ik dit allemaal mis hebben. We hebben nu al zoveel voorbeelden gehad van grote opluchting, op slechts enkele dagen gevolgd door een nieuwe, nog koudere douche. En had ik al gezegd dat ik niet probeer een goeroestatus te verwerven, wel integendeel?
Maar toch, snel een zinnetje toevoegen dat me zal toelaten van twee walletjes te eten. Na al dat optimisme bekijk ik even de beurskoersen, en ach... ik koop toch maar niets bij...
-------------------------------------------
(1) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2006/11/de-koortsthermometer-en-de-beurs.html
Overigens ook relevant in deze context: http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/02/beurscorrectie-geen-paniek.html
(2) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2008/01/dont-catch-falling-knife.html
(3) http://speelsmaarserieus.blogspot.com/2007/01/en-nog-mr-alfamannetjes.html
Abonneren op:
Posts (Atom)